Σάββατο 30 Αυγούστου 2014

Ο τάφος της Αμφίπολης και το σενάριο του Νέαρχου

Έως ότου η αρχαιολογική σκαπάνη αποκαλύψει τον ενταφιασμένο στηνΑμφίπολη, οι εικασίες θα εναλλάσσονται, με κάθε έναν να δίνει και την δική του εκδοχή, είτε επειδή όντως εκεί έχει καταλήξει, είτε για να διαφέρει από τους άλλους, ακριβώς όπως συμβαίνει με τους 50.000 περίπου συγγραφείς του έργου του Μ. Αλεξάνδρου, όπου ορισμένοι εξ αυτών έχουν γράψει τις πλέον απίθανες εκδοχές, για να εντυπωσιάσουν με την πρωτοτυπία τους.

Προ καιρού, ένας εκ των δήθεν ιστορικών, είχε «αποκαλύψει» ότι ο Αλέξανδρος πέθανε...
λόγω αλκοολισμού. Δεν έλαβε καν υπόψη τις πηγές που αναφέρουν πως ο στρατηλάτης ήταν εγκρατής στο ποτό και στις τροφές, μάλιστα δε έχει αναγραφεί, πως στα συμπόσια κρατούσε το σκεύος με το κρασί, απλώς για να κάνει παρέα στους συμποσιαστές του.

Σ’ αυτόν απάντησε ο Μ. Ανδρόνικος (η Ακαδημία έχει άλλες ενασχολήσεις) και με ένα δισέλιδο περιληπτικό πόνημα ανέτρεψε τις «θεωρίες» του συγγραφέα. Να μου επιτραπεί να πω, ότι τότε έστειλα στον εκδοτικό οίκο της αλλοδαπής ένα ολιγόλογο σημείωμα, όπου ανέγραψα: «Αν ένας αλκοολικός Έλληνας κατέκτησε όλον τον τότε γνωστό κόσμο, σκεφθείτε τι μπορεί να κάνει ένας άλλος Έλληνας που δεν θα είναι αλκοολικός».

Μεταξύ των εκδοχών -που θεωρώ πως έχει βάση- είναι ότι μπορεί να βρίσκεται θαμμένος ο Νέαρχος. Αυτό έχει υποστηρίξει (ως εκδοχή) και ο γνωστός καθηγητής αρχαιολογίας κ. Σόντερς και συγγραφέας ενός από τα πλέον αξιόλογα βιβλία, παγκοσμίως, με θέμα την αναζήτηση του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Σύμφωνα με τον κ. Σόντερς, αφού ο Νέαρχος βρέθηκε στην Αμφίπολη (έγραψε η voria.gr. γι’ αυτό), θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια από τις μεγάλες προσωπικότητες της πόλης, γεγονός που ίσως τον αντάμειψε με έναν μεγαλοπρεπή τύμβο. Επιπλέον ο Νέαρχος δεν ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας και γι' αυτό δεν θα μπορούσε να ταφεί στις Αιγές / Βεργίνα.

Ο Νέαρχος δεν ήταν τυχαίος (το βιογραφικό του μπορεί να το βρει ο καθείς στο διαδίκτυο), μάλιστα δε ξεχώρισε μεταξύ των επιγόνων, επειδή παρότι ο Αλέξανδρος τον διόρισε σατράπη της Λυκίας και της Παμφυλίας δίνοντάς του ισχυρή μακεδονική φρουρά για την προστασία των περιοχών, έπειτα από το θάνατο του Αλέξανδρου έδειξε ότι δεν είναι φίλαρχος, παραδίδοντας την διοίκηση της Λυκίας στον Αντίγονο.

Να σημειώσω πάντως, ότι δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για την πορεία του μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, έχουμε όμως λεπτομερείς πληροφορίες για το ταξίδι του από τον Υδάσπη έως τον Περσικό Κόλπο και τον Ευφράτη, το οποίο ο ίδιος περιέγραψε σε ένα λεπτομερειακό χρονικό με τον τίτλο «Παράπλους», το οποίο ακολουθεί ο ιστορικός Αρριανός στο έργο του «Περί Ινδικής».

Όμως, κάθε εκδοχή αξιοσημείωτη, στηρίζεται σε δύο δεδομένα, τα οποία δεν γνωρίζουμε ακόμη αν έχουν στέρεα βάση. Το ένα είναι πως ο τάφος κτίσθηκε μεταξύ 325-300 π.Χ. Αυτό αποκλείει την περίπτωση να είχε αποφασισθεί εκεί η ταφή της Ρωξάνης με τον Αλέξανδρο Δ΄, οι οποίοι φονεύθηκαν το 311, ενώ ο Κάσσανδρος πέθανε το 297, μετά από 14 χρόνια. Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι ο Κάσσανδρος κατελήφθη από τύψεις, ή λόγω υστεροβουλίας θέλησε να κτίσει μεγαλοπρεπή τάφο για τα θύματά του, αυτός θα έπρεπε να γίνει στις Αιγές, όπου κατ’ έθος θάβονταν οι βασιλείς της Μακεδονίας.

Αν η χρονολόγηση δεν είναι ακριβής (θα το πληροφορηθούμε αργότερα), ανατρέπονται πολλά. Να σημειώσω δε, ότι ένας τέτοιος τάφος θα ήθελε τουλάχιστον μια δεκαετία για να κατασκευασθεί. Αν επρόκειτο για τάφο της Ρωξάνης και του γιου της, κάποιο ιστορικό στοιχείο δεν θα βρίσκαμε;

Από την άλλη πλευρά, αποκλείουν πολλοί την περίπτωση της Ρωξάνης, επειδή θεωρείται πως ο Λέων της Αμφίπολης βρισκόταν στην κορυφή του τύμβου και υποδήλωνε την ταφή ανδρός βασιλέα-πολεμιστή. Κι εδώ όμως υπάρχει πληθώρα εκδοχών. Συμφωνούν μεν όλοι οι επιστήμονες ότι πρόκειται για επιτάφιο μνημείο, αλλά οι απόψεις τους διχάζονται.

Υπάρχει η άποψη ότι το μνημείο χτίστηκε προς τιμήν του Νεάρχου, ενώ άλλοι επιστήμονες πιστεύουν ότι το λιοντάρι χτίστηκε προς τιμήν του Λαομέδοντα, επίσης ναυάρχου του Μ. Αλεξάνδρου. Υπάρχει όμως και η άποψη που διαφέρει ριζικά από όλες τις υπόλοιπες και λέγει ότι ορθώθηκε απλώς για να συμβολίζει τη δόξα και το μεγαλείο της Αμφίπολης, είχε δηλαδή αντίστοιχο ρόλο με αυτόν των λιονταριών στο νησί της Δήλου.

Για κατακλείδα να πω, πως δεν εχει εξακριβωθεί τι απέγινε εν τέλει όλος ο στόλος μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, με κάποιους ερευνητές να υποστηρίζουν πως ένα μέρος του έφυγε προς ανατολάς για να συνεχίσει την διακοπείσα πορεία του Αλεξάνδρου, φέροντας μάλιστα ως επιχείρημα αφενός την ύπαρξη ελληνικών τοπωνυμίων (Πολυνησία, όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον Σαρλ ντε Μπρος το 1756, αλλά λέγεται πως προϋπήρχε) και πολλών αναφορών περί Ελλήνων στη Νότια Αμερική.

Εξυπακούεται, πως γι’ αυτές τις εκδοχές δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες μελέτες, επειδή η γνώση των Λατινοαμερικανών περί Ελλήνων, ίσως οφείλεται σε ταξίδια των Κρητών, πολλούς αιώνες πριν από την εμφάνιση του Κολόμβου. Μπορώ να βεβαιώσω όμως, πως αυτή η εκδοχή διδάσκεται στο Autonomous University της Γκουανταλαχάρα του Μεξικού.

0 comments:

Δημοσίευση σχολίου