Η Δικαιοσύνη σε ΗΠΑ και Ελλάδα

Γράφει ο Βασ. Α. Κόκκινος,
Επίτ. Πρόεδρος του Αρείου Πάγου

Η Δικαιοσύνη ανυψώνει ή καταβαραθρώνει ένα έθνος.

Ασφαλής χώρα είναι εκείνη, στην οποία εφαρμόζονται οι νόμοι και τιμωρούνται οι εγκληματίες. Το Κράτος των ΗΠΑ μπορεί να έχει πολλά τρωτά, στη λειτουργία της Δημοκρατίας. Είναι όμως άξιο θαυμασμού, για τον τρόπο λειτουργίας του θεσμού της Δικαιοσύνης, ιδιαιτέρως επί οικονομικών εγκλημάτων, με πολλά θύματα.

Ο εκ των πλουσιοτέρων ανθρώπων της γης Μπέρναρντ Μέιντοφ, ηλικίας 71 ετών, άκουσε εμβρόντητος την ποινή που του επέβαλε Δικαστήριο της Νέας Υόρκης, για μία πυραμιδική κατάχρηση 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία του ενεπιστεύθησαν αφελείς επενδυτές, για να έχουν τοκοφορία μεγαλύτερη της τραπεζικής. Κάθειρξη εκατόν πενήντα (150) ετών του επέβαλε το Δικαστήριο υπό τα επιδοκιμαστικά χειροκροτήματα θυμάτων, που είχαν κατακλύσει το ακροατήριο. Το άνω έγκλημα ίσως απετέλεσε αφετηρία της επακολουθησάσης διεθνούς οικονομικής κρίσεως.

Αντιθέτως, για το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου Αθηνών, κατά το οποίο εκατοντάδες χιλιάδες επενδυτών, μεταξύ αυτών δε και πολλοί άπειροι αγρότες, υπέστησαν συνολικώς σοβαροτάτη ζημία, όχι μόνον δεν τιμωρήθηκε, αλλά ούτε καν διώχθηκε κανείς από τους κυρίως υπευθύνους. Και αυτοί ήσαν προεχόντως οι αρμόδιοι υπάλληλοι των αναδόχων Τραπεζών, οι οποίοι διαβεβαίωναν τους πελάτες τους, πως οι υπό εισαγωγή στο Χρηματιστήριο εταιρείες και εκείνες που επραγματοποιούσαν αύξηση κεφαλαίου, είχαν πράγματι τα περιουσιακά στοιχεία που προέβαλαν και εκάλυπταν την καθορισθείσα τιμή των μετοχών τους.

Όπως δεν τιμωρήθηκε κανείς και από εκείνους που ενεθυλάκωσαν χρήματα επενδυτών, προοριζόμενα για παραγωγικές επεκτάσεις των επιχειρήσεών τους, σύμφωνα με τις παραπλανητικές δηλώσεις τους προς τους εύπιστους επενδυτές.

Εξ άλλου, ο μόνος λογοδοτήσας στη Δικαιοσύνη "τραπεζίτης", για μια παλαιότερη κατάχρηση αντικειμένου 35 δις δραχμών, τελικώς εξέτισε συνολική ποινή 12 ετών, ήτοι ένα έτος καθείρξεως, για κάθε 2,9 δις δραχμές! Ενώ καταδικασθέντες σε πολυετείς καθείρξεις, για καταχρήσεις δημοσίου χρήματος, ολίγους μήνες μετά την καταδίκη τους, απολύονται για ανήκεστη βλάβη της υγείας τους εκ της εκτελέσεως της ποινής ή αργότερον "υπό όρον".

Με τα δεδομένα αυτά και την πρωτοφανή βραδύτητα στην εκδίκαση των υποθέσεων, ισοδυναμούσα με αρνησιδικία, ο θεσμός της απονομής του δικαίου στην Ελλάδα, αν δεν έγινε ακόμη παρωδία, νοσεί βαρύτατα.

Τις πταίει; "Κανένα στόμα δεν τό 'βρε και δεν τό 'πε ακόμα", για να δανεισθούμε τους γνωστούς στίχους του Βάρναλη.

Ευθύνεται πρωτίστως η πολιτεία, διότι δεν έχει προβλέψει αποτελεσματικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς και διότι διατηρεί ένα δικαιϊκό σύστημα σε πολλά θέματα παρωχημένο και σε άλλα διάτρητο.

Δικαστές και Εισαγγελείς υπεραπασχολούνται σε ασήμαντες ή ανάξιες λόγου υποθέσεις, με συνέπεια να μην έχουν το χρόνο, ούτε τη δυνατότητα, να ασχοληθούν με τις πλέον σημαντικές και ιδιαιτέρως αυτές, που ενδιαφέρουν ή πλήττουν το κοινωνικό σύνολο.Έχουν ποινικοποιηθεί διοικητικές παραβάσεις, όπως λόγου χάριν η υπερβολική ταχύτητα τροχοφόρων ή η υπέρβαση οικοδομικών αδειών και πολλές άλλες, ενώ διατηρούνται από το 1950 ποινικές και δικονομικές διατάξεις, που θα έπρεπε να έχουν αναθεωρηθεί και εκσυγχρονισθεί.

Στα αδικήματα της εξυβρίσεως και της απλής σωματικής βλάβης θα έπρεπε να αποκλείεται η εφαρμογή της διαδικασίας των αυτοφώρων. Διότι δι' αυτής και της συνήθους καταθέσεως αντιθέτων μηνύσεων, οδηγούνται θύματα και δράστες στο αυτόφωρο δικαστήριο με χειροπέδες, γεγονός, που προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Η παραγραφή των εγκλημάτων και η διακοπή αυτής να επαναμελετηθούν. Ορισμένα τούτων δεν είναι ορθό να παραγράφονται. Για πολλά άλλα δε σκόπιμο θα ήταν να μη παρέχονται τα ευεργετήματα της μετατροπής, της αναστολής και της υφ' όρον απολύσεως.

Τι νόημα έχει η καταδίκη σε κάθειρξη, για κατάχρηση δημοσίου χρήματος, όταν αμέσως μετά από αυτή ευχερώς αναστέλλεται η εκτέλεση της ποινής και μάλιστα από Δικαστήριο με σύνθεση διάφορο εκείνης, που ερεύνησε την υπόθεση σε βάθος κατά την εκδίκασή της, ή απολύεται ο καταδικασθείς για ανήκεστο βλάβη της υγείας του;

Τα εγκλήματα της απάτης και της συκοφαντικής δυσφημήσεως, διά του διαδικτύου, δεν προβλέπονται ειδικώς.

Δεν κατοχυρώνεται δε η ανεπηρέαστος απονομή της Δικαιοσύνης διά της απαγορεύσεως ανευθύνων σχολίων των ΜΜΕ επί εκκρεμών υποθέσεων, με αποτέλεσμα αυτά να προεξοφλούν ή και να επηρεάζουν την απόφαση των αρμοδίων δικαστήριων ή δικαστικών οργάνων.

Τέλος, το τεκμήριο της αθωότητος έχει εκμηδενισθεί, αφού οι δημοσιογράφοι αποφαίνονται ελευθέρως για κάθε υπόθεση, χωρίς να έχουν ιδέα των στοιχείων της δικογραφίας.