"Ο προστατευτισμός σημαίνει ...πόλεμο"!!!

ΤΟΥ JEAN-MARIE COLOMBANI*

Την ώρα που ο λύκος μάς δείχνει τα δόντια του, αυτό που θα έπρεπε να κάνουμε είναι να ορμήσουμε πάνω του και όχι να τρέξουμε να κρυφτούμε.

Αυτό όμως ακριβώς κάνουμε με τον προστατευτισμό.

Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε αυτή κρίση, αρχικά στον χρηματοοικονομικό τομέα και εν συνεχεία στο σύνολο της οικονομίας, γίνεται λόγος για τον οικονομικό προστατευτισμό.

Όλοι έσπευσαν εξαρχής να τον καταδικάσουν- καθώς όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι η υιοθέτησή του ως μέτρου εξόδου από την κρίση θα προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερο κακό-, προσποιούμενοι ότι δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο.

Βλέπουμε όμως ότι η λύση αυτή συναντά τόση αποδοχή σήμερα ώστε δημιουργεί φόβους για την εμφάνιση ενός πραγματικού και σοβαρού κινδύνου που θα προέρχεται από έναν γενικευμένο προστατευτισμό.

Ωστόσο, ας μη λησμονούμε ότι τα αντανακλαστικά του οικονομικού πατριωτισμού που ενεργοποίησε το κραχ του 1929 όχι μόνο επιβράδυναν την έξοδο από τη μεγάλη κρίση αλλά κυρίως συνέβαλαν στην πυροδότηση του εθνικισμού και άνοιξαν τον δρόμο στον πόλεμο.

Επομένως μόνο ανησυχία θα πρέπει να μας προκαλεί η επανεμφάνιση του προστατευτισμού.

Στις ΗΠΑ το σχέδιο αναθέρμανσης της οικονομίας το οποίο πρόκειται να συζητηθεί στο Κογκρέσο περιλαμβάνει το κεφάλαιο "αγοράζετε αμερικανικά" (μια προτροπή που αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο εν όψει των μεγάλων έργων υποδομής που προβλέπει το σχέδιο του αμερικανού προέδρου).

Στη Γαλλία επίσης η κυβέρνηση θέτει ως προϋπόθεση για τη διάσωση της εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας την αγορά πρώτων υλών από τη Γαλλία, κάτι που ισοδυναμεί με το "αγοράζετε γαλλικά".

Στο ίδιο πνεύμα η Ινδία απαγόρευσε την εισαγωγή παιχνιδιών κινεζικής προέλευσης ενώ η Κίνα με τη σειρά της επιδοτεί τις εξαγωγές προϊόντων, ταυτόχρονα όμως θέτει περιορισμούς στον ανταγωνισμό.

Μπορούμε να απαριθμήσουμε πλήθος αντίστοιχων παραδειγμάτων με το πλέον ανησυχητικό ανάμεσά τους τις σφοδρές διαμαρτυρίες των απεργών στη Βρετανία, οι οποίοι αντιτίθενται στην είσοδο εργατών από την Ιταλία και στην Ισπανία προκειμένου να απασχοληθούν σε βιομηχανίες (συγκεκριμένα σε διυλιστήρια πετρελαίου).

Ο βρετανός πρωθυπουργός εξέφρασε την ενόχλησή του ενώ και οι εκπρόσωποι των συνδικάτων τόνισαν ότι αντίστοιχες κινητοποιήσεις ίσως φέρουν σε δυσάρεστη θέση τους περίπου δύο εκατομμύρια βρετανούς εργάτες οι οποίοι απασχολούνται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη όμως και αυτό το σκεπτικό είναι ενδεικτικό του (συντηρητικού) πνεύματος που επικρατεί.

Θυμόμαστε άλλωστε το σύνθημα που είχε ακουστεί στη Γαλλία κατά τη διάρκεια της ενημερωτικής εκστρατείας πριν από το δημοψήφισμα για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα.

Η εκστρατεία τότε είχε επικεντρωθεί στον λεγόμενο "πολωνό υδραυλικό" στο πρόσωπο του οποίου ενσαρκώθηκε η γενικευμένη ανησυχία για την απελευθέρωση του τομέα των υπηρεσιών.

Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ακόμη μακριά από τους στόχους που έχει θέσει ως προς τα πολιτικά δικαιώματα και την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της.

Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι πέρα από αυτήν τη σοκαριστική κινητοποίηση στη Βρετανία που αντιτίθεται στην είσοδο ενός μικρού αριθμού εργατών από την Ευρώπη ο φόβος μπορεί να εξελιχθεί σε πολύ κακό σύμβουλο.

Ακόμη χειρότερα μπορεί να έχει καταστρεπτικές συνέπειες.

Μπορούμε ακόμη να προσθέσουμε σε αυτόν τον κατάλογο τις αναταραχές στην ιταλική κοινωνία όπου αυξάνεται η μισαλλοδοξία και πολλαπλασιάζονται τα κρούσματα ρατσιστικής βίας.

Δεν συνιστά εσφαλμένη ομαδοποίηση ετερόκλητων φαινομένων η διαπίστωση ότι τα κρίσιμα αυτά γεγονότα προοιωνίζονται τη ροπή μερίδας της κοινής γνώμης προς τον ριζοσπαστισμό και την εξαχρείωση.

Η τάση όμως αυτή γεννά τον κίνδυνο της υιοθέτησης τέτοιων απόψεων από ορισμένες κυβερνήσεις οι οποίες πιθανόν να παρασυρθούν από αυτό το κύμα ξενοφοβίας.

Βρισκόμαστε όμως μακριά από μια τέτοια εξέλιξη... Προσοχή!

Για να επανέλθουμε στον οικονομικό προστατευτισμό, αυτό που θα πρέπει να αναλογιστούμε είναι ότι τέτοιου είδους λύσεις επισύρουν την υιοθέτηση "αντιμέτρων", μια συνεχή διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει στο χειρότερο δυνατό σενάριο, στην εμπέδωση της εντύπωσης ότι οι κυβερνήσεις ενδίδουν σε αυτήν την τάση και ότι ο προστατευτισμός κερδίζει σταδιακά έδαφος.

Ο Φρανσουά Μιτεράν συνήθιζε να αναφέρει ότι "ο προστατευτισμός σημαίνει πόλεμο".

Είναι ενθαρρυντικό ότι οι διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Ευρώπη και στον Καναδά οδήγησαν τον πρόεδρο Ομπάμα να επιχειρήσει την εξισορρόπηση της κατάστασης.

Συνεπώς τα χειρότερα μπορούν να αποφευχθούν.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να επιδείξουν οι κυβερνήσεις παιδαγωγικές ικανότητες και οι λαοί αρκετή υπομονή έτσι ώστε αφενός να μην εξεγερθεί η κοινή γνώμη και αφετέρου να μην εκτραπούν οι κυβερνήσεις σε έναν φαύλο κύκλο με ολέθριες για τις ευρωπαϊκές χώρες επιπτώσεις.

Διότι, δυστυχώς, η κρίση δεν έχει τελειώσει.

Βρίσκεται ακόμη μπροστά μας και τροφοδοτείται από τη δυσχερή θέση η οποία εξακολουθεί να ταλανίζει τα τραπεζικά συστήματα.

Για να κατανικήσουμε την κρίση απαιτείται σε παγκόσμιο επίπεδο μια συμφωνία για πολύμορφη και ισχυρή δράση.

------------------------------

* Ο κ. Ζαν-Μαρί Κολομπανί είναι ένας από τους εγκυρότερους ευρωπαίους δημοσιογράφους, πρώην διευθυντής της εφημερίδας "Le Μonde".