Αποποινικοποιείται η χρήση ναρκωτικών

Πατήστε για μεγέθυνση.

Προς αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών οδεύει η νομοθεσία μας. Η κατοχή μικροποσότητας για ίδια χρήση όταν διώκεται θα αποτελεί πταίσμα. Τα «βαποράκια» θα τιμωρούνται σε βαθμό πλημμελήματος, οι εξαρτημένοι χρήστες αντί για τη φυλακή θα οδηγούνται σε θεραπευτικά κέντρα, οι κακουργηματικές ποινές θα ξεκινούν από τα πέντε (αντί δέκα σήμερα) χρόνια, ενώ μπαίνουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την επιβολή ισόβιας κάθειρξης.
Αυτές είναι μερικές από τις ρηξικέλευθες προτάσεις που εξετάζει σοβαρά η ειδική επιτροπή του υπουργείου Δικαιοσύνης, η οποία συστάθηκε για την αναμόρφωση της ποινικής νομοθεσίας των ναρκωτικών. Οι περισσότερες από αυτές αποτελούν θέσεις που υποστηρίζει και το ΚΕΘΕΑ. Η πλειοψηφία των μελών της επιτροπής φαίνεται να υιοθετεί μια ριζοσπαστική νομοθετική παρέμβαση με στόχο τον εξορθολογισμό των ποινών, οι οποίες σήμερα σε πολλές περιπτώσεις είναι εξοντωντικές.
Η Μαριάνθη Πατσέλη, που καταδικάσθηκε σε ισόβια κάθειρξη για κατοχή 12 γραμμαρίων ηρωίνης, επειδή το δικαστήριο δεν δέχθηκε τον ισχυρισμό της ότι είναι τοξικοεξαρτημένη, είναι το πιο πρόσφατο και χαρακτηριστικό παράδειγμα νομικού και δικαστικού ανορθολογισμού.

Ελαφρύτερες ποινές στην Ε.Ε.
Πατέρας 4 παιδιών που παρακολουθούσε πρόγραμμα απεξάρτησης, οδηγήθηκε με δικαστική απόφαση στη φυλακή! Περισσότεροι από τους μισούς κρατούμενους έχουν παραβιάσει το νόμο περί ναρκωτικών (περίπου 6.000 άτομα). Είναι στην πλειονότητά τους μικροδιακινητές, μικροκακοποιοί, εξαρτημένοι χρήστες. Αλλά και από τους 900 ισοβίτες, οι περισσότεροι έχουν καταδικασθεί ως έμποροι ναρκωτικών.
Αντίθετα, σε όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρώπης, οι εμπλεκόμενοι σε υποθέσεις ναρκωτικών τιμωρούνται με πολύ ελαφρύτερες ποινές. Συνήθεις πράξεις διακίνησης τιμωρούνται με φυλάκιση ενός-δυο ετών, αντί των πολυετών καθείρξεων που επιβάλλουν τα ελληνικά δικαστήρια.
Η εντολή του υπουργού Δικαιοσύνης, Χ. Καστανίδη, προς τα μέλη της επιτροπής είναι να προχωρήσουν σε όσες τομές θεωρήσουν αναγκαίες. Με δεδομένο ότι η επιτροπή υιοθετεί ριζικές αλλαγές, το ζήτημα είναι πλέον καθαρά πολιτικό. Θα υποστηρίξει τη σημαντική αυτή μεταρρύθμιση η κυβέρνηση ή θα υποκύψει σε συντηρητικές πιέσεις και δημαγωγικές φωνές;

Οι προτάσεις αναλυτικά
1. Η αποποινικοποίηση της χρήσης στηρίζεται στο δικαίωμα αυτοδιακινδύνευσης που έχει κάθε ελεύθερο άτομο. Ετσι θεωρείται αδιανόητο να τιμωρείται ποινικά και να διαπομπεύεται κοινωνικά όποιος συλλαμβάνεται απλώς να κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών.
2. Η αποποινικοποίηση της χρήσης συνδυάζεται με πολύ ελαφρές κυρώσεις και για την κατοχή ναρκωτικών προς ίδια χρήση. Η αντίληψη που επικρατεί είναι ότι εάν κριθεί επιλήψιμη, να τιμωρείται ως πταίσμα. 
3. Διαφοροποιείται η ποινική μεταχείριση των μικροδιακινητών. Τα γνωστά μας «βαποράκια» προτείνεται να τιμωρούνται με ποινές σε βαθμό πλημμελήματος.
4. Διευρύνεται και γίνεται αναλογικότερο το πλαίσιο ποινών στα κακουργήματα. Προτείνεται η επιβολή κάθειρξης να ξεκινά από τα 5 έτη και όχι τα 10 που είναι σήμερα. Παραμένει η κλιμάκωση ώς τα ισόβια αλλά για πολύ βαριές και διακεκριμένες περιπτώσεις εμπορίας, π.χ. εις βάρος ανηλίκων, με όπλα, στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης κ.ά.
5. Υπάρχει η σκέψη να καθορίζεται η βαρύτητα της κατηγορίας και της ποινής για τα κακουργήματα όχι από την ποσότητα αλλά από την αξία των ναρκωτικών. Αυτό ίσως εξομαλύνει τη συχνά δυσανάλογη μεταχείριση εις βάρος όσων συλλαμβάνονται να διακινούν τα λεγόμενα «ελαφρά» ναρκωτικά σε σχέση με όσους εμπορεύονται ηρωίνη και κοκαΐνη.
6. Οι αποδεδειγμένα εξαρτημένοι χρήστες, που κατηγορούνται και για άλλα μικροαδικήματα, θα οδηγούνται υπό προϋποθέσεις σε κέντρα θεραπείας εκτός φυλακής. Η πραγματογνωμοσύνη θα γίνεται με ψυχολογικά, σωματικά και κοινωνικά κριτήρια.
7. Προτείνεται να μην υπάρχει ευνοϊκή μεταχείριση των εξαρτημένων χρηστών όταν αυτοί εμπλέκονται σε υποθέσεις μεγάλης διακίνησης ναρκωτικών.
Η νομοθετική αλλαγή αποτελεί, εκ των πραγμάτων, κι έναν τρόπο αποσυμφόρησης του βεβαρημένου σε πληθυσμό και ναρκωτικά σωφρονιστικού συστήματος.
Χρήστος Ζέρβας