Ανοίγουν τα παγκάρια για τον κρατικό κορβανά;

Στη σκιά των δηλώσεων του υπουργού Οικονομίας Γιώργου Παπακωνσταντίνου για τη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας η ιεραρχία του Οκτωβρίου ουσιαστικά δεν έλαβε θέση επί του θέματος. Πιο συγκεκριμένα μάλλον ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ακολούθησε την πεπατημένη του σημερινού πρωθυπουργού και επιθυμεί να χειριστεί μόνος του αυτό το καυτό ζήτημα, ποντάροντας ουσιαστικά στις καλές διαπροσωπικές σχέσεις που διατηρεί με τον Γιώργο Παπανδρέου. Γι’ αυτό άλλωστε παρότι ιεράρχες ζητούσαν να οριστεί επιτροπή που θα αναλάβει τις διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση, οι εργασίες αναλώθηκαν στην εκλογή επισκόπων και βοηθών. Πάντως ο όλος χειρισμός φαντάζει εξαιρετικά δύσκολος καθώς η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αναζητά ρευστό χρήμα και έχει στοχεύσει ειδικά την Εκκλησία.
Στο φορολογικό σχέδιο της κυβέρνησης, που θα πλήξει τα εκκλησιαστικά οικονομικά, είναι μεταξύ άλλων η κατάργηση του ΕΤΑΚ και η αντικατάστασή του από νέα φορολογική κλίμακα για την ακίνητη περιουσία.
Το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων θα αντικατασταθεί από πιο προοδευτικό φόρο επί της περιουσίας, από τον οποίο κανείς δεν θα εξαιρεθεί, ούτε η Εκκλησία. Επίσης, δρομολογούνται φορολόγηση των μεγάλων κληρονομιών και φορολόγηση των μερισμάτων με τον ίδιο τρόπο όπως τα εισοδήματα από εργασία. Πιο προοδευτική και τιμαριθμοποιημένη φορολογική κλίμακα. Δραστική καταπολέμηση της προκλητικής φοροδιαφυγής κάθε είδους, συμπεριλαμβανομένων των off shore εταιρειών. Τα μέτρα αυτά αναμένεται να πλήξουν τα εύρωστα -είναι η αλήθεια- εκκλησιαστικά οικονομικά. Με το νέο δημοσιονομικό σχέδιο της κυβέρνησης η Εκκλησία θα κληθεί να ενισχύσει περισσότερο τον κρατικό κορβανά με την αύξηση των φόρων επί της ακίνητης περιουσίας της και επιπλέον φορολόγηση των καταθέσεων που διατηρεί τόσο η ΕΚΥΟ όσο και τα υπόλοιπα εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ (μητροπόλεις, μοναστήρια, ενοριακοί ναοί).

Το «αντίδωρο»…

Η πολιτική της Εκκλησίας έναντι του κυβερνητικού σχεδίου για τα οικονομικά αναμένεται να είναι ενιαία. Δυναμική αναμένεται να είναι η αντίδραση και του Αρχιεπισκόπου που κατά το παρελθόν έχει μιλήσει πολλές φορές για «περιουσία υπό ομηρία» καλώντας την τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να σεβαστεί την εκκλησιαστική περιουσία. Ο Αρχιεπίσκοπος θα προσέλθει στο τραπέζι των συζητήσεων, με μια συμφωνία για την επιβολή της κοινών φορολογικών συντελεστών και στην εκκλησιαστική περιουσία με «αντίδωρο» την απελευθέρωση εκμετάλλευσης τριών ακινήτων «φιλέτων». Πρώτον, τις εγκαταστάσεις του παλιού στρατιωτικού νοσοκομείου στο Κολωνάκι όπου ο μακαριστός Χριστόδουλος ήθελε να ανεγερθεί ξενοδοχείο πολυτελείας. Το πάρκινγκ στο γήπεδο της Λεωφόρου που ο Δήμος Αθηναίων επιθυμεί να μετατρέψει σε χώρο πρασίνου, ενώ η Εκκλησία θέλει να δημιουργήσει μεγάλο υπόγειο πάρκινγκ και πάνω απ’ αυτό σειρά γραφείων. Τέλος, μια μεγάλη έκταση στη Θεσσαλονίκη απέναντι από το «Μακεδονία», όπου επίσης η Εκκλησία θέλει υπόγειο πάρκινγκ και συγκρότημα γραφείων.
Τα οικονομικά της Εκκλησίας ακόμα και μεσούσης της κρίσης ανθούν. Ενδεικτικό είναι ότι με θετικό πρόσημο «έκλεισε» το εκκλησιαστικό οικονομικό έτος του 2008. Καθαρά έσοδα 19.601.354,42 ευρώ και πλεόνασμα χρήσεως, δηλαδή καθαρά κέρδη 7.213.219,36 ευρώ συνθέτουν την οικονομική κατάσταση της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών, όπως παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στην Ιερά Σύνοδο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσά αυτά αποτελούν μόνο κλάσμα της οικονομικής κατάστασης της Ελλαδικής Εκκλησίας, καθώς αφορούν την κεντρική οικονομική διαχείριση της ΕΚΥΟ, χωρίς να προσμετρούνται τα έσοδα των μητροπόλεων, των ιερών μονών και των κατά τόπους ενοριακών ναών που αποτελούν ξεχωριστά ΝΠΔΔ.
Κορωνίδα των κινήσεων της Οικονομικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος για το 2008 ήταν η μετακίνηση μεγάλου μέρους του αποθεματικού της που το 2007 εκτιμούνταν σε 40.842.844,55 (τόσα ήταν μέχρι 4-9-2007 σύμφωνα με την αντίστοιχη έκθεση που είχε κατατεθεί στην Ιερά Σύνοδο από τον τότε γεν. διευθυντή Κ. Πυλαρινό) σε 11.121.841,23 ευρώ για την αγορά επιπλέον 1.600.000 μετοχών της Εθνικής Τράπεζας. Με την κίνηση αυτή το σύνολο των μετοχών της Εκκλησίας της Ελλάδος - ΕΚΥΟ της Εθνικής Τράπεζας στις 31-12-2008 ανήλθε στο ύψος των 7.785.405 τεμαχίων.

Ο αιμοδότης

Η χρηματιστηριακή αξία του εκκλησιαστικού χαρτοφυλακίου εκτιμάται σε 181.555.645 ευρώ λόγω της μείωσης των τιμών των χρεογράφων, απόρροια της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2007 διέθετε 5.947.492 μετοχές της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, χρηματιστηριακής αξίας 277.747.876 ευρώ. Επίσης η ΕΚΥΟ διαθέτει και ένα μικρό, συγκριτικά με αυτό της ΕΤΕ, χαρτοφυλάκιο στην Τράπεζα Πειραιώς με 391,155 μετοχές, αξίας -κατά εκτίμηση με τα σημερινά δεδομένα- περίπου 4.365.290 ευρώ.
Βασικός οικονομικός αιμοδότης για την Εκκλησία της Ελλάδος είναι τα έσοδα από τα μισθώματα ακινήτων που διαθέτει. Το ποσό από την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της Εκκλησίας για το 2008 ανήλθε στα 12.736.469.04 ευρώ. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν 361.375,54 ευρώ από Κοινωνικούς πόρους –τέλη – δικαιώματα, επιχορηγήσεις ύψους 2.000.000 ευρώ, έσοδα κεφαλαίων 4.500.626,39 ευρώ, έξοδα - έσοδα προηγούμενων χρήσεων 2.882,45 ευρώ για να συμπληρωθεί το τελικό σύνολο εσόδων ύψους 19.601.354,42 ευρώ.

Προσφορές "κοινών θνητών"

Από το 1945 έως σήμερα θεσπίστηκαν δεκάδες φόροι για την ακίνητη περιουσία και τις μεταβιβάσεις ακινήτων «κοινών θνητών», η Εκκλησία όμως και γενικότερα οι ιερές μονές, πάντα εξαιρούνταν. Ακόμα και ο νόμος του 1945 που προέβλεπε τη φορολόγηση με συντελεστή 25% (αργότερα αυξήθηκε σε 35% για να καταργηθεί το 2004) των ακαθαρίστων εσόδων της Εκκλησίας, ενεργοποιήθηκε μεν αλλά ουδέποτε αρμόδιος κρατικός μηχανισμός έλεγξε την ειλικρίνεια των στοιχείων, όπως γίνεται (σχεδόν) για κάθε Ελληνα πολίτη. Το 2004 ο φόρος αυτός καταργήθηκε ως αναποτελεσματικός, όπως επίσης καταργήθηκε και ο φόρος 10% που επιβαρύνει τα μισθώματα από την εκμίσθωση γαιών και οικοδομών.
Η πρώτη κίνηση για τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας της Εκκλησίας και των Μονών έγινε με το νόμο 3634/2008 που προβλέπει την επιβολή Ενιαίου Τέλους Ακινήτων (ΕΤΑΚ) με συντελεστή 0,1% επί της αξίας κτισμάτων, οικοπέδων και αγροτεμαχίων που εκμισθώνουν ή έχουν παραχωρήσει δωρεάν οι Ιεροί Ναοί, οι Ιερές Μονές, το Ιερό Κοινό του Παναγίου Τάφου, η Ιερά Μονή του Ορους Σινά, το Αγιον Ορος, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας. Μέχρι στιγμής ουδείς πέραν της Κεντρικής Οικονομικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδας που υπάγεται στην Ιερά Σύνοδο, έχει υποβάλει το ενιαίο τέλος ακινήτων. Η Κεντρική Οικονομική Υπηρεσία κατέβαλε το ποσό των 700.000 ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο.

adesmeytos