Η αλήθεια για τη φυγή καταθετών και… η Moody’s

Με ρυθμό 5,1% σε δωδεκάμηνη βάση συνεχίσθηκε τον Απρίλιο η «αιμορραγία» καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία όμως δεν αντανακλούν την πραγματική εκροή καταθέσεων από τη χώρα.
Όπως σημειώνει η Euroxx Sec. σε σχετικόreport, τον Απρίλιο οι εκροές καταθέσεων ήταν ύψους 5,2 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα από την αρχή του έτους οι εκροές να έχουν διαμορφωθεί στα 15,9 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε μείωση 6,7% κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους, ενώ σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2009 η μείωση ήταν σε ποσοστό 5,1%. Το ύψος των καταθέσεων τον Απρίλιο ανήλθε στα 222,1 δισ. ευρώ.
Όμως, αυτά τα στοιχεία δεν αποτυπώνουν την πραγματική έκταση του προβλήματος των εκροών από το τραπεζικό σύστημα της χώρας. Και τούτο, διότι η ΤτΕ μετρά στα στοιχεία που δημοσιεύει τις καταθέσεις σε επίπεδο ομίλων και όχι τις καταθέσεις που βρίσκονται σε ελληνικές τραπεζικές εταιρείες. Έτσι, για παράδειγμα, μια κατάθεση Έλληνα μεγαλοκεφαλαιούχου, που τις ημέρες της κρίσης ζήτησε, όπως έκαναν και πολλοί άλλοι, να γίνει το booking της κατάθεσής του σε θυγατρική ελληνικής τράπεζας στο εξωτερικό, αντί να εγγράφεται στις καταθέσεις της μητρικής τράπεζας στην Ελλάδα, εμφανίζεται από την ΤτΕ να έχει παραμείνει στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ενώ νομικά βρίσκεται εκτός της χώρας.
Όλα αυτά, σε περιόδους ηρεμίας στο οικονομικό σύστημα της χώρας μικρή σημασία έχουν. Όμως, αυτή την περίοδο, όπου ζητείται επιτακτικά από τις ελληνικές τράπεζες να βελτιώσουν τη σχέση καταθέσεων/χορηγήσεων, αυτές οι εκροές, έστω και σε θυγατρικές του ίδιου ομίλου στο εξωτερικό, έχουν τη σημασία τους για τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζικών ανωνύμων εταιρειών, καθώς εμφανίζονται στην Ελλάδα να έχουν όλο και λιγότερες καταγεγραμμένες καταθέσεις, σε σχέση με τα δάνεια που έχουν χορηγήσει.
Επιπλέον, αυτή η «ηλεκτρονική φυγή» καταθέσεων σε θυγατρικές των τραπεζών στο εξωτερικό δημιουργεί ορισμένες «κρυφές» παρενέργειες στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής: για παράδειγμα, αν η κυβέρνηση ήθελε σε κάποια χρονική στιγμή να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους, η οποία πάντα συνοδεύεται και από προσωρινή επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις από τις τράπεζες, δεν θα μπορούσε να επιβάλει με αποτελεσματικότητα το μέτρο αυτό, στο βαθμό που ένα σημαντικό ποσοστό των καταθέσεων βρίσκονται σε θυγατρικές σε άλλες χώρες.
Πέραν όλων αυτών, πάντως, η πραγματικά ισχυρή πίεση στη ρευστότητα των τραπεζών δεν προέρχεται πλέον από τους καταθέτες, αλλά από τον οίκο Moody’s, που προχώρησε χθες σε υποβάθμιση των ελληνικών κρατικών τίτλων στην κατηγορίαjunk (Βa1), με μια… ξεγυρισμένη μείωση βαθμολογίας κατά τέσσερις βαθμίδες.
Η κίνηση αυτή, αναμένεται να προκαλέσει τις επόμενες ημέρες, αν δεν υπάρξει κάποια περαιτέρω ευνοϊκή ρύθμιση ειδικού χαρακτήρα από την ΕΚΤ, σοβαρές πιέσεις στη ρευστότητα των τραπεζών, αφού θα προκαλέσει μεγάλη μείωση στην αξία των καλυμμάτων που έχουν παραχωρήσει στην ΕΚΤ, προκειμένου να αντλήσουν ρευστότητα από τα χρηματοδοτικά της «παράθυρα».
Τον Μάιο, σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία, οι ελληνικές τράπεζες είχαν αντλήσει 90 δις. ευρώ από την ΕΚΤ, δεσμεύοντας στην Τράπεζα της Ελλάδος τίτλους ονομαστικής αξίας 123 δις. ευρώ. Δηλαδή, ήδη η ΕΚΤ είχε «κουρέψει» κατά 27% την αξία των καλυμμάτων που έχουν δεσμεύσει οι ελληνικές τράπεζες.
Μετά την υποβάθμιση από την Moody’s, που θα συμπαρασύρει εκτός από τα κρατικά ομόλογα και τα άλλα «χαρτιά» που έχουν δεσμεύσει οι τράπεζες (τίτλοι από τιτλοποιήσεις, καλυμμένα ομόλογα), το ποσοστό του «κουρέματος» αναμένεται να μεγαλώσει επικίνδυνα, εκτός εάν η ΕΚΤ για άλλη μια φορά προχωρήσει σε κάποια ειδικού χαρακτήρα ρύθμιση για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, όπως είχε πράξει και στις 3 Μαϊου, όταν ανακοίνωσε ότι θα δέχεται ως κάλυμμα κρατικά ομόλογα της Ελλάδας ανεξαρτήτως πιστοληπτικής αξιολόγησης.
banksnews