Οι κινήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο...

Του Σταυρου Λυγερου...

.

Από τη δεκαετία του 1970, με την απειλή πρόκλησης κρίσης, η Τουρκία έχει επιβάλει στο Αιγαίο το πάγωμα κάθε έρευνας για πετρέλαιο, με την εξαίρεση, βεβαίως, των χωρικών υδάτων. Σε αντίθεση, όμως, με το Αιγαίο, όπου εμπλέκονται μόνο η Ελλάδα και η Τουρκία, στην ανατολική Μεσόγειο εμπλέκονται και άλλες χώρες. Οταν, μάλιστα, προέκυψαν ενδείξεις ύπαρξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι παράκτιες χώρες έσπευσαν να δρομολογήσουν την ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), όπως τους δίνει δικαίωμα το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η σχετική σύμβαση, που έχει κυρωθεί από 160 χώρες, έχει ενσωματωθεί στο ευρωπαϊκό δίκαιο και αποτελεί διεθνές δίκαιο, αναγνωρίζει σαφώς ότι τα κατοικημένα νησιά έχουν δική τους ΑΟΖ. Με δεδομένο αυτό και λόγω της γεωγραφικής θέσης του Καστελόριζου, το μεγαλύτερο μέρος της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Ρόδου και Κύπρου αποτελεί δυνάμει ελληνική ΑΟΖ. Η Αγκυρα αποφεύγει να μιλάει για ΑΟΖ. Για χρόνια, μάλιστα, εκβίαζε την Αθήνα να μη φέρει στο τραπέζι των συνομιλιών μία έννοια που ενισχύει αποφασιστικά τις ελληνικές θέσεις. Ας σημειωθεί ότι το ελληνικό ΥΠΕΞ πρωτομίλησε για ΑΟΖ πριν από λίγες ημέρες. Οι Τούρκοι μιλάνε μόνο για υφαλοκρηπίδα και ισχυρίζονται ότι τα νησιά δεν έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα. Με βάση αυτόν τον ισχυρισμό χαρακτηρίζουν τη θαλάσσια περιοχή νοτίως του Καστελόριζου δική τους υφαλοκρηπίδα! Τον Οκτώβριο 2008, ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΝ Μετίν Ατάτς είχε δηλώσει:

"Εκτιμώ ότι η Ανατολική Μεσόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων, επειδή προσεχώς θα αποκτήσει σπουδαιότητα. Λόγω των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σε έναν δεύτερο Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει".

Ενα μήνα αργότερα, ειδικό νορβηγικό σκάφος με τη συνοδεία τουρκικής φρεγάτας πραγματοποίησε γεωλογικές έρευνες νοτίως του Καστελόριζου. Οι έρευνες διακόπηκαν κατόπιν ελληνικών διαβημάτων στο Οσλο και στη νορβηγική εταιρεία. Ηταν σαφές από τότε πως η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένο. Για να αποτρέψει την ανακήρυξη ελληνικής ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο η Αγκυρα δεν περιορίστηκε μόνο σε διπλωματικές παρεμβάσεις σε άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Αίγυπτος. Επιχειρεί ταυτοχρόνως να επιβάλει πολιτικοστρατιωτικό έλεγχο στην περιοχή και με τη διεξαγωγή ερευνών να δημιουργήσει προηγούμενο.

Στο πλαίσιο αυτό, το 2009 οι Τούρκοι ανήγγειλαν τη διεξαγωγή μελλοντικών γεωλογικών ερευνών στην ανατολική Μεσόγειο. Οι έρευνες του Πίρι Ρέις αυτές τις ημέρες, λοιπόν, δεν έπρεπε να αιφνιδιάσουν την Αθήνα. Η κυβέρνηση σωστά δηλώνει πως δεν πρέπει να παρασυρθεί και να στρατιωτικοποιήσει την κρίση. Από την άλλη πλευρά, όμως, η ανοχή των ερευνών του Πίρι Ρέις υπονομεύει νόμιμα ελληνικά δικαιώματα. Ανάμεσα στα δύο άκρα, σε μία στρατιωτικού τύπου απάντηση και σε χλιαρά διαβήματα προς την Αγκυρα, υπάρχει ένα φάσμα πολιτικοδιπλωματικών κινήσεων. Κινήσεις, που μπορούν και να εκθέσουν διεθνώς την Τουρκία, αλλά και να την υποχρεώσουν να πληρώσει υψηλό πολιτικό κόστος για την αυθαιρεσία της.