Απλοί πολιτικοί και ηγέτες

Μερικές φορές στην Ελλάδα, εκείνοι που θεωρούνται ηγέτες είναι στην ουσία ισάξιοι με ένα προικισμένο υπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου. Ας πούμε, με ποιόν Έλληνα θα συγκρίνατε τον Μίλιμπαντ (τον έμπειρο) ή τον Όσμπορν; Δύσκολη ερώτηση, ακόμη πιο δύσκολη είναι η απάντηση. Συνήθως καταφεύγουμε σε υπεκφυγές περί διαφορετικών συνθηκών, κουλτούρας αλλά και τρόπου σκέψης των πολιτών.
Όταν οι συνθήκες οδηγούν σε αλλαγές, η διάδοχη κατάσταση διέρχεται περίοδο χάριτος. Για όλους. Κόμματα, αρχηγούς, ακόμη και απλούς υπουργούς, οι οποίοι είθισται στη χώρα μας να παραλαμβάνουν απλώς τα έπιπλα του ορόφου τους (μερικές φορές λείπουν κι αυτά), και να αρχίζουν τα τηλέφωνα, μπας και προσπαθήσουν να ξεφυτρώσουν κανένα ξέμπαρκο στέλεχος στον τομέα που ανέλαβαν.
Η περίοδος αυτή έχει τελειώσει προ πολλού, παρά τον πρόσφατο ανασχηματισμό. Ο Γιώργος Παπανδρέου κλείνει έναν χρόνο στο Μαξίμου (αν και μερικοί ορκίζονται ότι οι συνεχόμενες ημέρες παρουσίας είναι ελάχιστες), ο Αντώνης Σαμαράς συμπληρώνει σχεδόν το ίδιο διάστημα στα ηνία της ΝΔ. Κάποτε και οι δύο θα πρέπει να δείξουν τι αξίζουν. Ο πρώτος, να προχωρήσει στο επόμενο βήμα, μετά «τη διάσωση της χώρας από τη χρεοκοπία», ο δεύτερος, να σταθεροποιηθεί από τις ταλαντεύσεις που προκάλεσε η άνοδος στην κομματική κορυφή.
Αυτό είναι το λογικό, το αναμενόμενο, για τους πολιτικούς που επιθυμούν να γίνουν ηγέτες σε καιρούς δύσκολους. Θα πρέπει να αναδειχθούν μέσα από μικρές νίκες, κεκτημένα της πολιτικής καθημερινότητας, αλλά και να ανταποκριθούν σε εθνικές ευθύνες, ισορροπώντας μεταξύ εφηρμοσμένης πολιτικής και επικοινωνίας, κάτω από το μικροσκόπιο των περιστάσεων. Ιδιαίτερα όταν θεωρούνται υπεύθυνοι για το χάλι των ημερών.
Στην Ισλανδία, την Ανατολική Ευρώπη, αλλά και τη Σκανδιναβία, ο πολιτικός που θα πιαστεί να χρηματίζεται οδηγείται στη φυλακή. Στην Κίνα μπορεί και να τον εκτελούν, χρεώνοντας τη σφαίρα στην οικογένεια. Στην Αγγλία παραιτούνται για λιγότερο σημαντικούς λόγους. Αν είναι υπεύθυνος για την καταστροφή της εθνικής οικονομίας, λόγω ανικανότητας ή οκνηρίας, διαπομπεύεται και η πολιτική του καριέρα τελειώνει. Στην Ιαπωνία θα αυτοκτονούσε, για να αποσυμπιέσει τον λαό του.
Στην Ελλάδα υπάρχει η παραγραφή για όλες τις περιπτώσεις. Ο αυτοματισμός που δημιουργεί τις δικαιολογίες, τα «πειστικά» επιχειρήματα, που συμμερίζεται, ή όχι, το ακροατήριο, ανάλογα με το κομματικό «πιστεύω». Το «έσχες», που σπάνια συνοδεύεται από το «πόθεν», το «ηθικό», που στηρίζει την ύπαρξή του στο ορισμό του «νόμιμου».
Ο χρηματισμός, η ανικανότητα, ακόμη και η οκνηρία είναι φαινόμενα παρακμής. Ιδιαίτερα όταν διαχειρίζεσαι τον «δημόσιο κορβανά». Αν πιαστείς πασαλειμένος στο μέλι, το σίγουρο είναι ότι το έγλυψες με λαιμαργία. Το πιθανότερο είναι ότι το έχεις απολαύσει και στο παρελθόν, χωρίς να σε ανακαλύψουν.
Αν δεν προλάβεις να κυβερνήσεις ή κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό στον ορίζοντα, το μέλι βρίσκεται μακρυά. Σε περιπτώσεις δε, λιτότητας και έκτακτων μέτρων είναι τόσο λιγοστό, που δεν επαρκεί ούτε για τις ίδιες τις μέλισσες. Το πιθανότερο είναι όταν αναλάβεις, να βρεις άδεια τα βάζα. Άρα, παραμένεις καθαρός και χρησιμοποιείς τις ικανότητές του να «προσβάλεις» όπου μπορείς το αντίπαλο στρατόπεδο, προκειμένου να γλυτώσεις από το κρύο και να καταλάβεις τα ζεστά καταλύματα.
Αυτή είναι η λειτουργία της πολιτικής. Ανεξάρτητα από τις ανάγκες της χώρας. Επικρατεί η ανάγκη του επαγγέλματος, το οποίο διατηρεί στον αφρό ανεκδιήγητους τύπους, οι οποίοι περνούν από την ανυπαρξία στη δόξα και πίσω πάλι, ανασυντάσσονται, και από απομεινάρια ενός συστήματος ευδοκιμούν σε στελέχη έτοιμα για διακυβέρνηση. Πέριξ του νέου αρχηγού, ο οποίος έχει να αποδείξει πολλά. Ακόμη. Προτού οι παρατηρητές αποφανθούν ότι πραγματοποίησε το peak της πολιτικής απόδοσης και ευρεσιτεχνίας. Όπως για παράδειγμα με τη χρήση της γκρίζας διαφήμισης σε καιρό ειρήνης.
Παράξενα πράγματα. Για τον μέσο πολίτη. Διότι για τους επικοινωνιολόγους ίσως να θεωρήθηκε και επιτυχία…

Αλεξία Σκούταρη