Αν η Ιστορία είχε κέφια, και δεχόταν να συμμετάσχει σε έναν διάλογο από το παρελθόν, με προβολή στο μέλλον, θα είχε φυσικά πολλά να μας πει, για την κρίση την οποία βιώνουμε σήμερα, και τη μεθοδολογία της υπέρβασής της.
Θα μας θύμιζε ότι ακραίες καταστάσεις προϋποθέτουν συνειδητές και επίμονες συγκρούσεις με το πώς έχουμε συνηθίσει ή μάθει να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Να αλλάξουμε δηλαδή την οπτική θεώρηση της ζωής μας, να κάνουμε μισό βήμα πίσω, για να ενισχύσουμε τη φόρα ενός άλματος προς το μέλλον. Να δούμε το αύριο, ακόμη κι αν το σήμερα αντιστέκεται σθεναρά στο να επιτρέψει στη ματιά μας να φτάσει μέχρι εκεί.
Η Ιστορία θα μας έλεγε ότι τέτοιες κρίσεις γεννούν εκείνους που θα ηγηθούν στο μέλλον που έρχεται. Σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας, από την πολιτική μέχρι τις τέχνες και τα γράμματα, τον πολιτισμό, τις επιστήμες και τη θρησκεία, δεν γυρίζει απλά η σελίδα, ξεκινούν ολόκληρα δοκίμια, από την αρχή. Με συγγραφείς των λύσεων και όχι αφηγητές των προβλημάτων.
Η Ιστορία θα μας έλεγε ότι η αγανάκτηση, ως κινητήρια συναισθηματική δύναμη, έχει πεπερασμένα όρια και εκτονώνεται. Εκτός κι αν από το στάδιο της αγανάκτησης, περάσει κάποιος σε εκείνο της επανάστασης. Αρχικά εσωτερικής, στη συνέχεια του μικρόκοσμου και αργότερα του ευρύτερου περιβάλλοντός του. Η επανάσταση της κοινής λογικής, και της διεκδίκησης του δικαιώματος να υπερασπιστεί κανείς το δικαίωμα στο όνειρο. Στο να βιώσει ένα προσωπικό ή συλλογικό όραμα.
Η Ιστορία θα μας θύμιζε ακόμη ότι οι ηγέτες για τους οποίους μας μίλησε νωρίτερα, δεν έχουν ηλικία. Έχουν μονάχα καρδιά και όραμα. Ώστε το όραμά τους να διακρίνεται από την αίσθηση του μέτρου, και η επιδίωξη της υλοποίησής του να είναι έμπλεη αποφασιστικότητας και επιμονής.
Η Ιστορία βέβαια μπορεί να ανατρέξει και να επικαλεστεί πολλά παραδείγματα ηγετικών φυσιογνωμιών. Να θυμηθούμε τον Αλέξανδρο; Που… τέτοιες μέρες, στις 13 Ιουνίου του 323 π.Χ., άφηνε την τελευταία του πνοή. Σε ηλικία μόλις 33 ετών, είχε κατακτήσει σχεδόν όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Μια διαδρομή διαρκούς ανταγωνισμού με το πεπρωμένο του, που ξεκίνησε από την Πέλλα, για να καταλήξει στη Βαβυλώνα. Σκεφτείτε νοερά το τόξο της απόστασης, και μάλλον δεν θα διαφωνήσετε ιδιαίτερα με το προσωνύμιο «Μέγας».
Ο Αλέξανδρος, γιος ενός σπουδαίου στρατηγού, όπως ήταν ο Φίλιππος, μπολιασμένος από παιδί στο «κληρονομικό μεγαλείο», καθώς καταγόταν από τη γενιά του Ηρακλή και του Αχιλλέα, βρήκε στις διδαχές του Αριστοτέλη, την εσωτερική ισορροπία για να προκαλέσει σε μονομαχία το πεπρωμένο του, και να βγει νικητής.
Πολλοί τον αποκάλεσαν «σφαγέα των λαών». Όσους κατέκτησε, τους μπόλιασε με τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού. Ξεκίνησε για να τιμωρήσει τους απογόνους του Ξέρξη, να πάρει δηλαδή εκδίκηση για λογαριασμό της Ελλάδας, δεν ατίμασε ωστόσο το νεκρό σώμα του Δαρείου. Όταν βρέθηκε μπροστά στον γόρδιο δεσμό, τον έκοψε. Και όταν, αφού αρρώστησε στη Βαβυλώνα, κυκλοφόρησαν φήμες ότι είχε ήδη πεθάνει, απαίτησε να περάσουν δίπλα από το κρεβάτι του, για να τον δουν και να τον αποχαιρετήσουν, όλοι οι στρατιώτες του.
Τον κατηγόρησαν ακόμη ότι οι επιτυχίες τον μέθυσαν, και άλλαξαν προς το χειρότερο τον χαρακτήρα του. Ακόμη όμως και τότε, στα χρόνια της «μέθης», η Ιστορία κατέγραψε περιστατικά με τον Αλέξανδρο να αποδεικνύει έμπρακτα ότι ένιωθε τύψεις, όταν αντιλαμβανόταν ότι ξέφευγε από το μονοπάτι που είχε χαράξει.
Θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι ο Αλέξανδρος είχε δυο προσλαμβάνουσες κινητροδότησης, που δύσκολα θα μπορούσε κανείς να ταιριάξει μεταξύ τους. Άκουσε τον Φίλιππο να παραδέχεται ότι ακόμη και ενωμένες οι πόλεις-κράτη της τότε Ελλάδας, θα συγκροτούσαν ένα βασίλειο πολύ μικρό για να χωρέσει το μεγαλείο του Αλέξανδρου.
Και από την άλλη, άκουγε επί χρόνια τον Αριστοτέλη να καρφιτσώνει στο μυαλό του την άποψη ότισκοπός των ενεργειών ενός ανθρώπου θα πρέπει να είναι η ευδαιμονία, σύμφωνα με την αρετή. Στην έννοια της ευδαιμονίας λοιπόν, ο Αλέξανδρος έδωσε το δικό του περιεχόμενο. Και έφτασε μέχρι την άκρη του κόσμου, κυριολεκτικά όμως, για να ζήσει τα όνειρά του.
Ο δάσκαλος του ήταν ο δημιουργός της λογικής και ο θεμελιωτής του ορθού μέτρου. Ως χαρισματικός μαθητής, ο Αλέξανδρος φρόντισε να πάει κόντρα και στα δυο. Για να αποδείξει ότι και τα δυο υπάρχουν, αλλά ο καθένας μας τα αντιλαμβάνεται διαφορετικά.
Έτσι, έγινε ηγέτης. Με καρδιά και όραμα, δυσανάλογα σε σχέση με την απειρία που θεωρητικά κόμιζε η ηλικία του. Και για να μην ξεχνιόμαστε: Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Αρκεί να βρει τον «Αλέξανδρό» της…
ΜΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
Θα μας θύμιζε ότι ακραίες καταστάσεις προϋποθέτουν συνειδητές και επίμονες συγκρούσεις με το πώς έχουμε συνηθίσει ή μάθει να αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Να αλλάξουμε δηλαδή την οπτική θεώρηση της ζωής μας, να κάνουμε μισό βήμα πίσω, για να ενισχύσουμε τη φόρα ενός άλματος προς το μέλλον. Να δούμε το αύριο, ακόμη κι αν το σήμερα αντιστέκεται σθεναρά στο να επιτρέψει στη ματιά μας να φτάσει μέχρι εκεί.
Η Ιστορία θα μας έλεγε ότι τέτοιες κρίσεις γεννούν εκείνους που θα ηγηθούν στο μέλλον που έρχεται. Σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας, από την πολιτική μέχρι τις τέχνες και τα γράμματα, τον πολιτισμό, τις επιστήμες και τη θρησκεία, δεν γυρίζει απλά η σελίδα, ξεκινούν ολόκληρα δοκίμια, από την αρχή. Με συγγραφείς των λύσεων και όχι αφηγητές των προβλημάτων.
Η Ιστορία θα μας έλεγε ότι η αγανάκτηση, ως κινητήρια συναισθηματική δύναμη, έχει πεπερασμένα όρια και εκτονώνεται. Εκτός κι αν από το στάδιο της αγανάκτησης, περάσει κάποιος σε εκείνο της επανάστασης. Αρχικά εσωτερικής, στη συνέχεια του μικρόκοσμου και αργότερα του ευρύτερου περιβάλλοντός του. Η επανάσταση της κοινής λογικής, και της διεκδίκησης του δικαιώματος να υπερασπιστεί κανείς το δικαίωμα στο όνειρο. Στο να βιώσει ένα προσωπικό ή συλλογικό όραμα.
Η Ιστορία θα μας θύμιζε ακόμη ότι οι ηγέτες για τους οποίους μας μίλησε νωρίτερα, δεν έχουν ηλικία. Έχουν μονάχα καρδιά και όραμα. Ώστε το όραμά τους να διακρίνεται από την αίσθηση του μέτρου, και η επιδίωξη της υλοποίησής του να είναι έμπλεη αποφασιστικότητας και επιμονής.
Η Ιστορία βέβαια μπορεί να ανατρέξει και να επικαλεστεί πολλά παραδείγματα ηγετικών φυσιογνωμιών. Να θυμηθούμε τον Αλέξανδρο; Που… τέτοιες μέρες, στις 13 Ιουνίου του 323 π.Χ., άφηνε την τελευταία του πνοή. Σε ηλικία μόλις 33 ετών, είχε κατακτήσει σχεδόν όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Μια διαδρομή διαρκούς ανταγωνισμού με το πεπρωμένο του, που ξεκίνησε από την Πέλλα, για να καταλήξει στη Βαβυλώνα. Σκεφτείτε νοερά το τόξο της απόστασης, και μάλλον δεν θα διαφωνήσετε ιδιαίτερα με το προσωνύμιο «Μέγας».
Ο Αλέξανδρος, γιος ενός σπουδαίου στρατηγού, όπως ήταν ο Φίλιππος, μπολιασμένος από παιδί στο «κληρονομικό μεγαλείο», καθώς καταγόταν από τη γενιά του Ηρακλή και του Αχιλλέα, βρήκε στις διδαχές του Αριστοτέλη, την εσωτερική ισορροπία για να προκαλέσει σε μονομαχία το πεπρωμένο του, και να βγει νικητής.
Πολλοί τον αποκάλεσαν «σφαγέα των λαών». Όσους κατέκτησε, τους μπόλιασε με τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού. Ξεκίνησε για να τιμωρήσει τους απογόνους του Ξέρξη, να πάρει δηλαδή εκδίκηση για λογαριασμό της Ελλάδας, δεν ατίμασε ωστόσο το νεκρό σώμα του Δαρείου. Όταν βρέθηκε μπροστά στον γόρδιο δεσμό, τον έκοψε. Και όταν, αφού αρρώστησε στη Βαβυλώνα, κυκλοφόρησαν φήμες ότι είχε ήδη πεθάνει, απαίτησε να περάσουν δίπλα από το κρεβάτι του, για να τον δουν και να τον αποχαιρετήσουν, όλοι οι στρατιώτες του.
Τον κατηγόρησαν ακόμη ότι οι επιτυχίες τον μέθυσαν, και άλλαξαν προς το χειρότερο τον χαρακτήρα του. Ακόμη όμως και τότε, στα χρόνια της «μέθης», η Ιστορία κατέγραψε περιστατικά με τον Αλέξανδρο να αποδεικνύει έμπρακτα ότι ένιωθε τύψεις, όταν αντιλαμβανόταν ότι ξέφευγε από το μονοπάτι που είχε χαράξει.
Θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι ο Αλέξανδρος είχε δυο προσλαμβάνουσες κινητροδότησης, που δύσκολα θα μπορούσε κανείς να ταιριάξει μεταξύ τους. Άκουσε τον Φίλιππο να παραδέχεται ότι ακόμη και ενωμένες οι πόλεις-κράτη της τότε Ελλάδας, θα συγκροτούσαν ένα βασίλειο πολύ μικρό για να χωρέσει το μεγαλείο του Αλέξανδρου.
Και από την άλλη, άκουγε επί χρόνια τον Αριστοτέλη να καρφιτσώνει στο μυαλό του την άποψη ότισκοπός των ενεργειών ενός ανθρώπου θα πρέπει να είναι η ευδαιμονία, σύμφωνα με την αρετή. Στην έννοια της ευδαιμονίας λοιπόν, ο Αλέξανδρος έδωσε το δικό του περιεχόμενο. Και έφτασε μέχρι την άκρη του κόσμου, κυριολεκτικά όμως, για να ζήσει τα όνειρά του.
Ο δάσκαλος του ήταν ο δημιουργός της λογικής και ο θεμελιωτής του ορθού μέτρου. Ως χαρισματικός μαθητής, ο Αλέξανδρος φρόντισε να πάει κόντρα και στα δυο. Για να αποδείξει ότι και τα δυο υπάρχουν, αλλά ο καθένας μας τα αντιλαμβάνεται διαφορετικά.
Έτσι, έγινε ηγέτης. Με καρδιά και όραμα, δυσανάλογα σε σχέση με την απειρία που θεωρητικά κόμιζε η ηλικία του. Και για να μην ξεχνιόμαστε: Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Αρκεί να βρει τον «Αλέξανδρό» της…
ΜΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου