Σε ποια Ευρώπη;

Οι άμεσοι φόροι θα αυξηθούν. Οι έμμεσοι φόροι θα αυξηθούν. Η διπλή φορολογία των μόνιμων «έκτακτων» εισφορών θα αυξηθεί. Οι συντάξεις εμμέσως ή αμέσως θα μειωθούν. Η δήμευση της ακίνητης περιουσίας θα συνεχισθεί με ισοστάθμιση της οποίας μείωσης από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών από αυξηση στους συντελεστές. Η εισπρακτική τρομοκρατία θα ενταθεί – δυσκολεύεται να το πιστέψει ίσως κανείς, αλλά ένα από τα πρώτα που ζήτησαν οι «θεσμοί» ήταν η δυνατότητα κατασχέσεων υπολοίπων τραπεζικών λογαριασμών ακόμα και κάτω από 1.500 ευρώ, θλιβερό δείγμα και αυτό του συμπλεγματικού πνεύματος εκκαθαρίσεων που διέπει τις σχετικές συζητήσεις. Οι μεγάλες επιχειρήσεις θα τιμωρηθούν γιατί είναι μεγάλες. Οι όποιοι πλούσιοι Έλληνες απέμειναν θα τιμωρηθούν γιατί είναι πλούσιοι. Η ύφεση, φυσικά, θα αποβεί επιπολλαπλασιαστικά δολοφονική για τα όποια υπολείμματα της πραγματικής ελληνικής οικονομίας και η ανεργία θα συνεχίσει να καλπάζει. Πάντως, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ θα πληρωθούν. Και όσοι γέμισαν τις προάλλες την πλατεία, για να διαδηλώσουν σχετικώς, μπορούν να είναι ικανοποιημένοι, με την όποια συμφωνία. Μείναμε Ευρώπη! Στο ταμείο, παρακαλώ, ένας, ένας, η λέσχη κοστίζει…

Ειλικρινά δεν ξέρω εάν όσοι τα υποστηρίζουν αυτά είναι «αστοί», όπως μου λένε. Η αλήθεια είναι ότι στην γειτονιά μου, στο Κολωνάκι, δεν διαπίστωσα προσυγκεντρώσεις για πάνδημη συμμετοχή σε τέτοιες διαδηλώσεις, όπως γινόταν με τις διαδηλώσεις «τύπου κατσαρόλας» κατά του αριστερού κλεπτοκράτη Allende στην προδικτατορική Χιλή. Λογικό. Οι συνειδητοί «αστοί» διαδηλώνουν υπέρ του καπιταλισμού, υπέρ της ελεύθερης κοινωνίας και οικονομίας, διαδηλώνουν υπέρ της αύξησης, όχι της μείωσης της περιουσίας τους. Με όσους τέτοιους (πλείστους) συνειδητούς «αστούς» συνομίλησα, ήταν βυθισμένοι στην περίσκεψη για την μονιμοποιούμενη απώλεια της ευημερίας τους. Δεν ξέρω, επομένως, τελικά, εάν οι αγανακτισμένοι της πλατείας ήταν όντως «αστοί» και όχι οπαδοί ενός ορισμένου συστήματος εξουσίας, που τα μέλη του γεμίζουν μία πλατεία. Πάντως, εάν ήταν όντως «αστοί», αποτελούν, νομίζω, περίπτωση αυτού που αποκάλεσε ο Marx «εσφαλμένη ταξική συνείδηση». Θυμίζουν λίγο το γνωστό παράδοξο ότι ιστορικά στην Ελλάδα τα λαϊκά στρώματα ήταν με την Μοναρχία (αυτό σήμαινε «Λαϊκό Κόμμα») και τα αστικά με την Δημοκρατία. Τι να κάνουμε, ίσως τελικά η πολιτική να μην συμβαδίζει με το συμφέρον.

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι η Ευρώπη και η συμμετοχή σε αυτήν συνεπάγονται αναγκαστικά απώλεια ευημερίας. Όχι βέβαια. Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη, πολιτικά και ιδεολογικά, απέχει του αγγλοσαξονικού καπιταλισμού, τα επιτεύγματά της, έστω στο κοινωνιστικό (διάβαζε σοσιαλιστικό) πλαίσιο της πολιτικής και ιδεολογικής της παράδοσης, είναι αδιαμφισβήτητα. Η Ευρώπη παράγει, η Ευρώπη καταναλώνει, η Ευρώπη προοδεύει – με όλες τις αδυναμίες της. Ένας πρωινός περίπατος στην Kurfürstendamm τού Βερολίνου μπορεί να σε πείσει ότι έχει νόημα να θέλεις να παραμείνεις στην Ευρώπη. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Αυτή η Ευρώπη δεν είναι ισότιμα ανοιχτή για όλα τα μέλη. Σε αυτή την «Φάρμα των Ζώων», υπάρχουν κάποια ζώα που είναι περισσότερο ίσα από τα άλλα. Αυτό είναι που γεννάει το παράδοξο, που βλέπουμε. Είναι απόλυτα λογικό να θέλεις να μείνεις στην Ευρώπη, αρκεί η Ευρώπη να επάγεται οφέλη για όλους και όχι ζημιές κατ’ επιλογήν.

Τελικά, αυτό που δημιουργεί το πρόβλημα το αποτύπωσε, με απόλυτη ακρίβεια σε ένα παλαιότερο άρθρο του, στους New York Times, με τον τίτλο «Η Ελλάδα ως θύμα», ο νομπελίστας Paul Krugman, άρθρο που είναι σαν να γράφτηκε σήμερα και εξηγεί την ρίζα του προβλήματος. «Ναι, υπάρχουν μεγάλες αδυναμίες στην οικονομία, στην πολιτική και στην κοινωνία της Ελλάδας. Αλλά αυτές οι αδυναμίες δεν είναι αυτές που προκάλεσαν την κρίση, η οποία διαλύει την Ελλάδα και απειλεί να επεκταθεί σε όλη την Ευρώπη. Όχι, οι ρίζες της καταστροφής βρίσκονται βορειοτέρα, στις Βρυξέλλες, στην Φρανκφούρτη και στο Βερολίνο, όπου οι ιθύνοντες δημιούργησαν ένα βαθιά και ίσως μοιραία ελαττωματικό νομισματικό σύστημα και εν συνεχεία επιδείνωσαν το πρόβλημα, υποκαθιστώντας την ανάλυση με ηθικολογία… Ρωτήστε τούς εαυτούς σας γιατί η επικράτεια του δολαρίου, επίσης γνωστή και ως Η.Π.Α., λειτουργεί χωρίς το είδος των σοβαρών περιφερειακών κρίσεων που μαστίζουν την Ευρώπη. Η απάντηση είναι ότι έχουμε ισχυρή κεντρική κυβέρνηση και οι ενέργειές της προσφέρουν αυτόματα προγράμματα διάσωσης στις πολιτείες πού βρίσκονται σε πρόβλημα…».

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι σε μια νομισματική ένωση, το κόστος για τα αδύνατα μέλη καλύπτεται από τα δυνατά, όχι αντιστρόφως. Όπως λέει ο Krugman, όταν υπάρχει πρόβλημα στον Μισσισσιππή ή στην Μοντάνα, τον λογαριασμό τον πληρώνει η Νέα Υόρκη. Για φανταστείτε τι θα γινόταν εάν η πλούσια Νέα Υόρκη αποφάσιζε ότι η Μοντάνα θα έπρεπε να πληρώσει η ίδια, φτωχοποιούμενη; Τι λόγο θα είχε η Μοντάνα να μείνει σε μια τέτοια Ένωση; Να με συγχωρούν τα παιδιά της πλατείας, η Μοντάνα δεν θα έλεγε «Μένουμε Νέα Υόρκη». Αμερικανοί είναι, έχουν ορθή ταξική συνείδηση…

Ατυχώς, όμως, αυτό συμβαίνει στην Ευρώπη. Εδώ, η Νέα Υόρκη λέει στην Μοντάνα να πληρώσει. Η Ευρώπη είναι μία λέσχη, που τον λογαριασμό της κρίσης πρέπει να τον πληρώσει ο αδύνατος. Κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει, φυσικά. Η Γερμανία κατέστη η πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης χάρη στη γενναιοδωρία των νικητών του πολέμου. Ναι, εάν δεν είχε μεσολαβήσει η συμφωνία διαγραφής χρέους του 1953, με συμμετοχή και κόστος και της φτωχής Ελλάδας, η Γερμανία δεν θα βίωνε το υποτιθέμενο οικονομικό της «θαύμα». Κανείς λοιπόν δεν μπορούσε να προβλέψει ούτε πολιτικά, ούτε ηθικά, ότι η Γερμανία θα έφθανε να καταστήσει την Ευρώπη μέσο προώθησης των εθνικών της συμφερόντων και μόνο. Οι δημιουργοί του Maastricht είχαν εθισθεί στην πραγματικά ευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα του Adenauer, του Schmidt και του Kohl – δεν μπορούσαν να προβλέψουν μια διεκδικητική επανεμφάνιση του γερμανικού εθνικισμού. Όμως αυτό συνέβη. Και έτσι η λέσχη κατέληξε να κοστίζει. Να κοστίζει πολύ. Τα τερατώδη που διαβάζουμε αποτελούν απλές υποσημειώσεις αυτής της πολιτικής πραγματικότητας. Και ελπίζω όλοι να αντιλαμβάνονται ότι ο λογαριασμός αυτός δεν θα είναι ο τελευταίος – πολύ σύντομα, θα κληθούμε εκ νέου στο ταμείο. Είπαμε. Σε αυτή την Ευρώπη, η Νέα Υόρκη λέει (και θα λέει) στην Μοντάνα να πληρώσει. Πως το είχε πει κάποτε ο Olli Rehn; «Ελλάδα, κουράγιο!». Ναι, «Ελλάδα, κουράγιο!». Έμεινες Ευρώπη! (;) Αυτή την Ευρώπη…

via