της Στέλλας Κουρμουλάκη...
Ιστορική, αλλά και "επαναστατική" χαρακτηρίζουν στην Τουρκία τη διήμερη επίσκεψη του πρωθυπουργού της χώρας, Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος καταφθάνει στη Αθήνα συνοδεία 10 υπουργών (!) και 100 επιχειρηματιών. "Όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν, ότι ο Ερντογάν θέλει να πετύχει μια «ιστορική συμφωνία» στη Αθήνα, που σε μεγάλο βαθμό θα διασπάσει το «προαιώνιο» κλίμα καχυποψίας και δυσπιστίας μεταξύ των δύο κρατών".
Ποιος είναι όμως ο Ερντογάν;
Η συστηματική και μόνιμη πλέον αντίθεση του μετριοπαθούς ισλαμιστή πρωθυπουργού της Τουρκίας με το περιρρέον κοσμικό κράτος, δημιουργούσε και δημιουργεί εντάσεις και αντιπάλους για τον ίδιο και το κόμμα του. Η μετριοπάθειά του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, μπερδεύει τους αντιπάλους και γίνεται αντιληπτή με καχυποψία από το κεμαλικό καθεστώς, το οποίο τον πολεμά φανερά και συγκαλυμμένα.
Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν γεννήθηκε το 1954 και προερχόταν από χαμηλή κοινωνική τάξη. Σε ηλικία 13 ετών, η οικογένεια του και ο ίδιος μετακομίζουν στην Κωνσταντινούπολη μετά από επιθυμία του πατέρα του, ο οποίος επιδίωκε καλύτερες συνθήκες και ανατροφή για τα παιδιά του.
Έχοντας εκτός των άλλων ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο, αποφοίτησε από ισλαμικό σχολείο, ενώ στη συνέχεια σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Να σημειωθεί ότι εκεί γνώρισε τον Νετσμεντίν Ερμπακάν, τον μετέπειτα πρώτο ισλαμιστή πρωθυπουργό της χώρας.
Τα πρώτα βήματα της πολιτικής του καριέρας γίνονται όταν το 1994 ψηφίζεται δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, θέση από την οποία κατά γενική ομολογία, συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της πόλης, την καθαριότητα και την ασφάλεια, με αποτέλεσμα να κερδίσει το σεβασμό τόσο των ισλαμιστών όσο και των υπέρμαχων της κοσμικότητας.
Κοινωνία "Μουλάδων" ή Εκσυγχρονισμός;
Ο Ερντογάν και το κόμμα του της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (AKP) βρίσκονται στην εξουσία της Τουρκίας από το 2002. Ο Ερντογάν ήταν ήδη δημοφιλής πολιτικός όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας. Χαρισματικός και με όραμα, είδε τη λαϊκή υποστήριξη προς το κόμμα του να αυξάνεται μετά την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτική σταθερότητα της Τουρκίας τα χρόνια διακυβέρνησης του.
Ωστόσο, πάντα είχε τους αντιπάλους του από την πλευρά του κοσμικού κράτους που κατηγορούν τον ίδιο και το AKP για την προώθηση κρυφής ατζέντας που στοχεύει τη μετάβαση της Τουρκίας σε μια θρησκευτική κοινωνία "μουλάδων" ιρανικού τύπου. Το παρελθόν του ίδιου συνδέεται με έντονες ισλαμικές απόψεις, ενώ το κόμμα του έχει τις ρίζες του στο πολιτικό Ισλάμ. Όμως είναι φανερό ότι ο Ερντογάν έχει επιχειρήσει να τηρήσει πιο μετριοπαθή στάση από τότε που το κόμμα του έγινε κυβέρνηση.
Παρά ταύτα, οι στρατηγοί της χώρας που αποτελούν ένα είδος "θεματοφυλάκων" του κοσμικού-κεμαλικού συντάγματος της Τουρκίας, βλέπουν αυτή τη στάση με σκεπτικισμό. Ωστόσο η σημερινή Τουρκία είναι μια τελείως διαφορετική χώρα από αυτή του 1980. Ποτέ άλλοτε ο τουρκικός στρατός δεν εμφάνιζε αυτή την εικόνα αδυναμίας παρέμβασης στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Λίγοι είναι εκείνοι παρ’ όλα αυτά που μπορούν να αρνηθούν ότι η κυβέρνηση Ερντογάν πραγματοποίησε μεταρρυθμίσεις και προώθησε τον εκμοντερνισμό της Τουρκίας πιο αποτελεσματικά από όλους τους προκατόχους του. Η οικονομία αναπτύχθηκε ραγδαία, ενώ η αστυνομία, ο στρατός και το δικαστικό σύστημα γνώρισαν σημαντικές θεσμικές αλλαγές.
Ένα ακόμη κεντρικό σημείο της πολιτικής του είναι η βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, ειδικά μετά την ψυχρή περίοδο που ακολούθησε την ψήφο του κοινοβουλίου ενάντια στην παροχή βοήθειας προς τις δυνάμεις των ΗΠΑ προς το Ιράκ, στην αρχή του πολέμου. Οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Ερντογάν συνέβαλαν στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, ενώ προκάλεσαν τα θετικά σχόλια σημαντικών προσωπικοτήτων της διεθνούς πολιτικής.
Το AKP προέκυψε από την απόσπαση μιας ομάδας πολιτικών από το "Κόμμα της Αρετής", το οποίο το 2001 καταργήθηκε εξαιτίας της αντίθετης στον χαρακτήρα του κράτους δραστηριότητας του, σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου.
Ο Ερντογάν σε δηλώσεις έχει εκφράσει την προσήλωση του στον κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκίας, αν και θεωρεί ότι αυτός δεν θα πρέπει να είναι αντίθετος σε όσους επιθυμούν να εκφράσουν ανοιχτά τις θρησκευτικές τους αντιλήψεις. "Το κύριο πρόβλημα είναι να βρεθεί ένας τρόπος να μείνουμε ενωμένοι, διατηρώντας τις διαφορές μας… τα δικαιώματα και οι ελευθερίες είναι απαραίτητα στον καθένα μας".
Ένα είναι σίγουρο για την διεθνώς αμφιλεγόμενη προσωπικότητά του Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν: με τους ανθρώπους του έχει αρχίσει με μεθοδικό και δυναμικό τρόπο να διεισδύει στους μηχανισμούς του τουρκικού κράτους, σε μηχανισμούς που ως τώρα αποτελούσαν άβατο. Αυτό από μόνο του αποτελεί λόγο για τη δημιουργία εχθρών αλλά και μια μεγάλη καινοτομία στην σαθρή -και εν πολλοίς ακινητοποιημένη- τουρκική πολιτική πραγματικότητα.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου