Η Ιστοριογραφία της Πίνδου.!

Οι Μακρυγιάννηδες εξακολουθούν να γράφουν ιστορία

Του Χαράλαμπου Γαλιάνδρα Αρτινού.

Δεσπόζουσα θέση στις σελίδες της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας κατέχει το επώνυμο Μακρυγιάννης. Πολλοί Μακρυγιανναίοι πολέμησαν αγωνιζόμενοι εναντίον του τουρκικού ζυγού κατά την εθνεγερσία του 1821, πρωτύτερα και υστερότερα.
Πάλαιψαν σεμνά και ταπεινά για την ελευθερία και τα δίκαια του λαού μας συμμετέχοντας και διαδραματίζοντες πρωταρχικό λόγο στον ξεσηκωμό του 1854 για την καθιέρωση Συντάγματος, τους απελευθερωτικούς αγώνες για το τράνεμα και την επέκταση της μικρής τότε χώρας μας το 1881, το 1897, το 1912-13, συμμετείχαν στην εκστρατεία της Μικράς Ασίας, δοκιμάστηκαν το ηρωικό έπος του '40 και τα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου σπαραγμού.
Με αντρειοσύνη, παλικαριά, σεμνότητα και γνώση έδωσαν για αρκετά χρόνια και γενιές πολλά για το στέριωμα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους έως τις μέρες μας. Γι΄αυτό και η ιστορία μας στεφάνωσε το επίθετο Μακρυγιάννης και το καταχώρησε με χρυσά γράμματα στις σελίδες της. Υπερήφανοι εμείς οι Ηπειρώτες και ιδιαίτερα οι Αρτηνοί απ΄όπου έλκουν την καταγωγή τους.
Οι Μακρυγιανναίοι, όμως, δεν έπαψαν ν΄αποτελούν μέρος της ιστορίας παρά το πέρασμα του χρόνου και την αλλαγή των καιρών. Τρανό παράδειγμα οι Αθανάσιος και Χρήστος Μακρυγιάννης, δυο αδέλφια, δυο καταξιωμένοι φιλόλογοι καθηγητές Μέσης Εκπαίδευσης, οι οποίοι συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση μας παρέδωσαν, σχετικά πρόσφατα, το σημαντικό πόνημά τους "Ιστοριογραφία της Πίνδου".
Ένα πόνημα απόρροια 35ετούς και πλέον επίπονης και υπεύθυνης έρευνας και καταγραφής της προφορικής ιστορίας της Πίνδου, της Ηπείρου, των Τζουμέρκων γενικότερα και του χωριού τους, Καταρράκτης (Σχωρέτσαινα) του Δήμου Αγνάντων Άρτας, ειδικότερα. Ένα πόνημα, ένα βιβλίο σημαντικό με πλούσιο, πολύτιμο και πρωτόγνωρο υλικό, το οποίο συγκεντρώθηκε όταν ακόμη ζούσαν οι ήρωες της βιοπάλης, που με ιερά αφοσίωση και λατρευτική ευλάβεια κράτησαν στην ταλαιπωρημένη μνήμη τους, τις ιερές και άγιες αναμνήσεις των σεβαστών γονιών τους πάππου-προσπάππου, όπως σημειώνουν οι συγγραφείς.
Ανατρέχοντας στο ογκώδες υλικό που συγκέντρωσαν στη μακρόχρονη έρευνά τους, διάσπαρτο σε σημειώσεις και σκόρπια φύλλα χαρτιού, δεφτέρια και τετράδια, αλλά και σε πέτρες με χαραγμένες τις χρονολογίες γέρων τσελιγκάδων ή ορεινών ξωμάχων της Πίνδου και της Αθαμανικής χώρας, φέρνουν με το πόνημά τους στο φως γεγονότα που για πρώτη φορά αντικρίζουν τη δημοσιότητα και που έχουν άμεση σχέση με το χωριό τους και την εγγύτερη περιοχή.
Η ιστοριογραφία της Πίνδου κατατίθεται με μαρτυρίες φυσικών προσώπων που ήταν τα ίδια άμεσα ή έμμεσα συμμέτοχα στα γεγονότα που περιγράφονται μέσω της οικογενειακής μνήμης που κρατάει, και μεταλαμπαδίζεται από γενιά σε γενιά, πολλά, πάρα πολλά χρόνια. Τσοπάνηδες, σιδεράδες και γεωργοί διηγούνται τα μαρτύρια της δουλείας, αλλά και τον αχό που έβγαζε το καριοφίλι , κάνοντας γνωστή την άγραφη ιστορία του χωριού και της περιοχής από αυθεντικά στόματα και γνήσια χέρια. Τοιουτοτρόπως το απόμακρο παρελθόν, χάρη στις μαρτυρίες και τις μνήμες αυτών των απλοϊκών ανθρώπων έρχεται στο σήμερα και στην επιφάνεια, καταγεγραμμένο με σεβασμό και ευλάβεια από τους συγγραφείς του βιβλίου.
Ενός βιβλίου ιστορικού, αφού στην ιστοριογραφία του περιέχονται και αποδείξεις από αυθεντικές πηγές, επιβεβαιώνοντας τα πλείστα όσα καταγράφονται στο περιεχόμενό του. Στη θεματολογία του συνοψίζονται οι προϊστορικοί και ιστορικοί χρόνοι στην ορεινή Πίνδο, η διάδοση του χριστιανισμού στην περιοχή των Τζουμέρκων, η βυζαντινή περίοδος μέχρι την τουρκική κατάκτηση, η ίδρυση του πρώτου χριστιανικού ναού προς τιμήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα Σχωρέτσαινα (Καταρράκτη) στα χρόνια του Δεσποτάτου της Ηπείρου, οι Τούρκοι στα Τζουμέρκα, ανέγερση του δεύτερου ναού στα Σχωρέτσαινα, καταγραφή αφηγημάτων με ιστοριογραφικό περιεχόμενο, περιοδεία του πατρο-Κοσμά στα Τζουμέρκα, γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας (1821-1940), γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Σχωρετσάνων, η αρχιτεκτονική των ναών της Πίνδου κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο και οι ιστορικοί νερόμυλοι των Σχωρετσάνων.
Η έκδοση κυκλοφορεί χάρη στην ευγενική χορηγία του Δήμου Αγνάντων, προς των οποίο οι αδελφοί Μακρυγιάννη εκχώρησαν τα δικαιώματά τους, στα πλαίσια εκπλήρωσης των σκοπών της δημοτικής αρχής προαγωγής των κοινωνικών, πολιτιστικών και πνευματικών ενδιαφερόντων των δημοτών της. Και προς την κατεύθυνση αυτή οφείλουμε να σημειώσουμε πως τόσο σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο, όσο και ο δήμαρχος κ. Χρήστος Χασιάκος, έχουν προσφέρει πάρα πολλά και στον πολιτισμό και στους συνδημότες τους.
Συγχαρητήρια σε όλους.