Εθνικός θησαυρός τα δημοτικά τραγούδια.!

Κ. Μ. ΜΠΕΛΛΟΥ*: ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ

Του Χαράλαμπου Γαλιάνδρα Αρτινού...

Άρρητα δεμένα και συνυφασμένα με τη ζωή του χωριού και την πορεία του ελληνικού λαού τα τελευταία πεντακόσια χρόνια είναι τα δημοτικά τραγούδια μας.
Στίχοι και μουσική, χορευτικά βήματα εμπνευσμένα και γραμμένα από τη λαϊκή μούσα διαιώνισαν τους πόθους και τους καημούς των Ελλήνων τους δύσκολους χρόνους της σκλαβιάς και ύμνησαν τη λεβεντιά, την κλεφτουριά και την ανδρειοσύνη του ξεσηκωμένου γένους κατά του τουρκικού ζυγού.
Η άνθισή τους χρονολογείται στον 18ο αιώνα, που μας κληροδότησε αθάνατα δημιουργήματα. Αλλά και τα μετέπειτα χρόνια το δημοτικό τραγούδι αγαπήθηκε και ρίζωσε στη συνείδηση του λαού μας, αφού μέσα απ΄αυτά εκφράστηκαν και απαθανατίστηκαν οι αγώνες και οι θυσίες, η αγάπη και η ξενιτιά, η χαρά και η λύπη, ο θάνατος και τα συναισθήματα και όλα τα ιδεώδη, καθημερινά, θρησκευτικά, πανηγυρικά του ελληνισμού.
Αυτόν τον ανεκτίμητο εθνικό θησαυρό, την πολυτιμότερη πολιτιστική κληρονομιά και παρακαταθήκη διέσωσαν πολλοί Έλληνες, αλλά και αλλοεθνείς λαογράφοι, με πρώτους και κορυφαίους τους Ν. Πολίτη και το Γάλλο Cl Fouriel.
Πρωτεργάτες, ανιδιοτελείς συλλέκτες και διασώστες του γνήσιου, αυθεντικού δημοτικού μας τραγουδιού εκατοντάδες ανώνυμοι και λίγοι επώνυμοι δάσκαλοι απ΄όλα τα μέρη της Ελλάδας, οι οποίοι συγκέντρωσαν και κατέγραψαν τους πρωτογενείς στίχους και τη μουσική τους, αλλά και τις παραλλαγές τους, όπως αυτές απαντώνται από περιοχή σε περιοχή είτε από ιδιωματισμούς, νοοτροπίες, ερεθίσματα, ιστορίες και ήρωες, είτε από ακατατόπιστους, άσχετους οργανοπαίχτες που αλλοίωσαν και αλλοιώνουν στίχους και παραδοσιακή μουσική και ακούσματα αυτοσχεδιάζοντας.
Στους ηρωικούς δασκάλους της μαρτυρικής υπαίθρου οφείλουν πολλά η λαογραφία, η μουσική παράδοση και το δημοτικό τραγούδι. Δάσκαλος και ο συγγραφέας του πολύτιμου βιβλίου «Ηπειρώτικοι δημοτικοί αντίλαλοι, μελετήματα-κείμενα-τραγούδι», που κυκλοφόρησε στις αρχές του τρέχοντος έτους στη Θεσσαλονίκη. Δημιουργός του ο Κωνσταντίνος Μιχ. Μπέλλος, απ΄τους Δραμεσούς Δωδώνης Ιωαννίνων, λάτρης της λαογραφίας, ο οποίος με το παρουσιαζόμενο πόνημά του ήρθε να βάλει, ή, το πιο ακριβές να ξαναβάλει άλλο ένα πολύτιμο λιθαράκι στο θαυμαστό οικοδόμημα διάσωσης και διάδοσης της γνήσιας δημοτικής μουσικής δημιουργίας.
Ιστοριοδίφης, ακάματος μελετητής και έμπειρος λαογράφος, ο κ. Μπέλλος μας έδωσε ένα υπέροχο πόνημα, πραγματικό θησαυρό, όπως άλλωστε είναι και το δημοτικό μας τραγούδι, ύστερα από πολύχρονη και επίπονη έρευνα και συγκέντρωση στοιχείων από πολλές αξιόπιστες πηγές.
Με βασικό κίνητρο την αγάπη του για το δημοτικό τραγούδι και στηριζόμενος σε πολλές αναπτυγμένες αυτοτελείς και ανεξάρτητες μελέτες επιχειρεί, και τα καταφέρνει περίφημα, να προσεγγίσει από διαφορετική οπτική γωνία τη δημοτική μουσική παράδοση, τους στίχους, τις εκτελέσεις. Στην προσπάθειά του αυτή έχοντας ως οδηγό την πολύτιμη λαογραφική εμπειρία και τον υπέρμετρο ζήλο του, παραθέτει τα πιο σημαντικά αποσπάσματα από μελέτες και αναφορές του συνόλου σχεδόν των ερευνητών του δημοτικού στίχου, ανατρέχει βήμα προς βήμα την εξέλιξή του από το 1500 έως τις μέρες μας και μας ξεναγεί σε παραδοσιακά τραγούδια που αγαπήθηκαν, τραγουδήθηκαν και χορεύτηκαν από δεκάδες γενιές.
Στο βιβλίο περιέχονται επιλεγμένα παραδοσιακά ηπειρώτικα τραγούδια, καθώς και πολλά τραγούδια από προσωπικά ακούσματα. Ανάμεσά τους και διαμάντια της δημοτικής ποίησης, τα οποία, όπως σημειώνει κ. Μπέλλος, δεν πρέπει ούτε ν΄αλλοιωθούν ούτε και να χαθούν στο φαράγγι της λησμονιάς, αλλά να μείνουν ως παρακαταθήκη στο τοπικό θησαυροφυλάκιο.
Ειδική ανάλυση και παρουσίαση γίνεται στη μορφολογία των τραγουδιών, τα στοιχεία και τις ρίζες τους, στην παράδοση και σε όλα τα είδη των δημοτικών τραγουδιών. Το βιβλίο κοσμείται από φωτογραφίες μουσικών και χορευτικών συγκροτημάτων, γάμων, αγωνιστών, τοποθεσιών, μνημείων και έργων λαϊκής τέχνης. Πλούσια είναι και η παράθεση κειμένων και κριτικών κορυφαίων ακαδημαϊκών, συγγραφέων, ερευνητών, μελετητών και δημοσιογράφων, καθώς και η σημειούμενη βιβλιογραφία. Ευχόμαστε το σημαντικό αυτό πόνημα να βρει τη θέση που του αναλογεί στο κοινό που απευθύνεται και βεβαίως στις σχολικές και μουσικές βιβλιοθήκες ως πολύτιμη παρακαταθήκη στη μουσική ιστορία του έθνους.

________________

* Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Ο Κ. Μ. Μπέλλος γεννήθηκε στους Δραμεσούς Δωδώνης Ιωαννίνων. Αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή και ως πρωτεύσας στις εισαγωγικές εξετάσεις σπούδασε με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, αποφοιτήσας με άριστα από τη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία. Φοίτησε στη Μετεκπαίδευση Δασκάλων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και στην Πάντειο Σχολή (Π.Α.Σ.Π.Ε.).
Διορίστηκε δάσκαλος και υπηρέτησε στην ακριτική Περιφέρεια Ξάνθης και στη Θεσσαλονίκη. Χρημάτισε διευθυντής σχολείων και γραφείου πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έγραψε λαογραφικές μελέτες και τοπική ιστορία. Εργασίες του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά. Είναι μέλος πνευματικών συλλόγων και της Εταιρείας Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου.
Έχει εκδώσει τα βιβλία «Το χωριό Δραμεσοί Δωδώνης», συνοπτική ιστορική αναδρομή, «Βιώματα και μνήμες», 1940-1965, «Λαογραφία Δραμεσών Ιωαννίνων».