Πορεία χωρίς ελπίδα

Του Γιώργου Δελαστίκ
Ζοφερό το παρόν, ακόμη πιο σκοτεινό διαγράφεται το μέλλον. Ο κόσμος που γνωρίσαμε καταρρέει τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Τα κοινωνικά συμβόλαια σκίζονται με πρωτοβουλία των ισχυρών. Οι αδύναμοι οδηγούνται αγεληδόν προς τον κοινωνικό Καιάδα. Η όποια συνεργασία κρατών υπήρχε στο πλαίσιο της ΕΕ εξαφανίζεται σταδιακά. Αντικαθίσταται από σχέσεις επιβολής και υποτέλειας. Οι διακηρύξεις περί ευρωπαϊκής ενοποίησης μεταλλάσσονται σε καθορισμό κανόνων περί «συντεταγμένης χρεοκοπίας» κρατών. Δεν πρόλαβε να κλείσει χρόνο από τότε που τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Λισσαβόνας και την αλλάζουν για να την προσαρμόσουν στις διαθέσεις των κερδοσκόπων, των τραπεζών και των «spreads».
Οχι στο ευρωομόλογο, διακηρύσσει η Γερμανίδα καγκελάριος. Αρνείται έτσι το πιο λογικό μέτρο για να χρηματοδοτηθούν τα κράτη της ΕΕ με λογικό επιτόκιο, χωρίς να «στύψουν» τους λαούς τους στη μέγγενη της άνευ ορίων λιτότητας. Υποχρέωσε και τον Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί να ευθυγραμμιστεί με τη θέση της, έτσι ώστε να μην υπάρξει καν συζήτηση για το θέμα αυτό στην ΕΕ.
Οχι στον δανεισμό κρατών απευθείας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με χαμηλά επιτόκια και μακρά διάρκεια δανείων. Οχι στην αύξηση του ποσού που έχει διαθέσει η ΕΕ για τη διάσωση χωρών-μελών της που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικές δυσκολίες. Το μήνυμα του Βερολίνου είναι σαφές: παρήλθε η εποχή της βοήθειας προς τα κράτη. Βρισκόμαστε πλέον στην εποχή του «σωφρονισμού». Των «δημοσιονομικών στρατοπέδων συγκέντρωσης». Γερμανική πειθαρχία θα επιβληθεί καθ’ άπασαν την επικράτειαν του Ράιχ. Οσες χώρες δεν αντέχουν, αρχικά θα χρεοκοπούν κατ’ απόφαση της ΕΕ και στη συνέχεια θα πετιούνται εκτός ευρώ.
Πώς θα σωθεί το ευρώ με αυτόν τον τρόπο; Εύλογο το ερώτημα. Απλή και η απάντηση: ή τα κράτη της Ευρωζώνης θα μετατραπούν σε «δημοσιονομικές επαρχίες του Ράιχ» και θα τηρούν τις εντολές της Γερμανίας όσα δεινά και αν επιφέρουν στους λαούς τους, οπότε θα διατηρηθεί η σημερινή σύνθεση του ευρώ, ή το ευρώ θα επιβιώσει με λιγότερες χώρες. Κυκλοφορούν ήδη ευρέως στα μεγαλύτερα έντυπα της Γερμανίας οι απόψεις ότι το ευρώ μπορεί να γίνει το νόμισμα ενός σκληρού πυρήνα «γερμανικών» κρατών, χωρίς καν τη Γαλλία!
Η επιβίωση της ΕΕ θα είναι φυσικά άκρως αμφίβολη, αν το ευρώ οδηγηθεί σε διάσπαση, σε αδιέξοδο και σε εγκατάλειψη. Αλλο πράγμα η ΕΕ που υπήρχε πριν από το ευρώ και εντελώς άλλο πράγμα η προσπάθεια επιστροφής εκεί μετά από υποτιθέμενη αποσύνθεση της Ευρωζώνης. Αλλωστε, για να καταρρεύσει η Ευρωζώνη θα έχουν προηγουμένως οδηγηθεί σε δημοσιονομικό αδιέξοδο αρκετές χώρες, οπότε η επιστροφή τους στο εθνικό νόμισμα και η άσκηση αυτοτελούς οικονομικής πολιτικής θα αποτελεί όρο για την επιβίωση του πληθυσμού και των κρατών τους.
Σενάρια καταστροφής μοιάζουν όλα αυτά. Εφιάλτες ταραγμένης νύχτας. Δυστυχώς όμως, τέτοιου είδους προβληματισμοί κυριαρχούν αυτήν την εποχή στην Ευρώπη. Η απαισιοδοξία διαπερνά τα άρθρα και τις αναλύσεις των σοβαρών ευρωπαϊκών εφημερίδων. Ιδίως αν διαβάζει κανείς γερμανικές εφημερίδες τρομάζει με την αλαζονεία και την επιθετικότητα που αποπνέουν. Αυτό το κλίμα δεν προοιωνίζεται τίποτε καλό για το άμεσο μέλλον της ηπείρου μας.
Τα σημεία αναφοράς κλονίζονται και καταρρέουν μέσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Η πορεία συνεχούς σταδιακής βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των λαών της Ευρώπης ανακόπτεται βίαια και πανευρωπαϊκά για πρώτη φορά μετά από το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο κόσμος διαισθάνεται ότι έχει ξεσπάσει ένας ανελέητος οικονομικός πόλεμος, ο οποίος σε κοινωνικό επίπεδο αρχίζει να έχει δεκάδες εκατομμύρια θύματα.
Τα κόμματα δεν εκφράζουν πλέον συγκεκριμένες πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές. Δεν μπορούν έτσι να πείσουν τον λαό ότι οραματίζονται μια άλλη κοινωνία και χαράζουν στρατηγική και τακτική για να την υλοποιήσουν. Τα κόμματα εξουσίας άλλα λένε όταν είναι στην αντιπολίτευση και τα εντελώς αντίθετα κάνουν όταν έρθουν στην κυβέρνηση. Οι κοινωνίες δεν θα αντέξουν επί πολύ τέτοια αφόρητη πίεση. Το ζήτημα είναι αν θα διαρραγούν ή αν θα εκραγούν.