H Αριστερά στο 40% – Πόσο θα κρατήσει;

Από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις προκύπτουν δύο εντυπωσιακά στοιχεία που συνδέονται μεταξύ τους: η καθήλωση του ΠΑΣΟΚ σε ποσοστά αρκετά κάτω από το 20% και η θεαματική αύξηση της εκλογικής επιρροής όλων των δυνάμεων της Αριστεράς. Είναι φανερό ότι οι διαρροές από το ΠΑΣΟΚ πηγαίνουν κυρίως προς τ’ αριστερά. Είναι αυτό συγκυριακό ή μήπως έχουμε να κάνουμε με μια τάση που λαμβάνει χαρακτηριστικά... μονιμότητας; Οφείλουμε να είμαστε επιφυλακτικοί γιατί και παλιότερα υπήρξαν ανάλογα φαινόμενα μαζικής μετακίνησης που δεν μετεξελίχθηκαν σε πολιτική δυναμική διαρκείας.
Για παράδειγμα, το 1989-1990 ο ενιαίος Συνασπισμός είχε εκτοξευθεί δημοσκοπικώς στο 20%, αλλά στις εκλογές προσγειώθηκε κοντά στο 13% για να διασπαστεί στη συνέχεια. Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ το 2007 είχε αγγίξει στα γκάλοπ το 18%, αλλά λίγο αργότερα του βγήκε η ψυχή για να μπει στη Βουλή. Το συμπέρασμα είναι ότι τα κόμματα της Αριστεράς ανεβαίνουν κάθε φορά που το ΠΑΣΟΚ αντιμετωπίζει σοβαρές κρίσεις.
Το ίδιο παρατηρούνταν και στο παρελθόν, στη σχέση της Ε.Δ.Α με την Ένωση Κέντρου. ΟΗλίας Ηλιού έλεγε με παράπονο, κάθε φορά που η Ε.Δ.Α κέρδιζε πόντους ανάμεσα σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις χωρίς αυτό να αποτυπώνεται και στις εκλογές, ότι «βλέπω πολλούς να κυκλοφορούν στο χωλ του σπιτιού, αλλά ελάχιστοι έρχονται στην κρεβατοκάμαρα». Για πολλούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, η Αριστερά σ’ όλες τις εκδοχές της, αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί το προσφιλές καταφύγιο. Οι κάλπες, όμως, έδιναν αποτελέσματα που δεν δικαίωναν τις προσδοκίες της Αριστεράς.
Τούτη τη φορά, πάντως, φαίνεται ότι το ΠΑΣΟΚ θα δυσκολευτεί πολύ να επιστρέψει στην προτέρα κατάσταση. Η κρίση του είναι βαθιά, δομική, υπαρξιακή και στον ορίζοντα δεν φαίνεται κάποιο πρόσωπο που είναι ικανό να ηγηθεί της προσπάθειας ανάταξης. Η συζήτηση που γίνεται στο εσωτερικό του είναι μίζερη, περιορίζεται στην επιφάνεια των πραγμάτων και στο θέμα της ηγεσίας. Η ουσία όμως βρίσκεται στη στρατηγική ενός κόμματος που θέλει να λέγεται σοσιαλιστικό, στην ιδεολογία μιας παράταξης η οποία υποτίθεται ότι κινείται στον αντίποδα του νεοφιλελευθερισμού και, φυσικά, στην αυτοκριτική για όλα όσα έγιναν τη διετία 2009-2011.
Το «γιατί» δεν μπορεί η Αριστερά να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη των γκάλοπ είναι ένα μεγάλο θέμα. Οι αιτίες είναι πολλές. Δύο είναι οι καθοριστικές: ο εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται ανάμεσα στις διάφορες συνιστώσες της και η συμπλεγματική στάση της απέναντι στο ζήτημα της διακυβέρνησης. Υπάρχει περίπτωση στην παρούσα φάση αυτά τα εμπόδια να παραμεριστούν; Οι ενδείξεις δεν συνηγορούν υπέρ της αισιόδοξης πρόβλεψης. Το ΚΚΕ -η δεσπόζουσα και συμπαγής δύναμη της Αριστεράς- θεωρεί έγκλημα καθοσιώσεως όχι μόνο τη συνεργασία με τους υπόλοιπους σχηματισμούς, αλλά ακόμη και το διάλογο για τη διαμόρφωση μιας συμφωνίας σε τακτικά ζητήματα. Η «Δημοκρατική Αριστερά» -το κόμμα που επωφελείται περισσότερο από την αποσύνθεση του ΠΑΣΟΚ- αποκλείει κάθε συζήτηση και με το ΚΚΕ και με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Έτσι, αυτό το 40% που συγκεντρώνουν στις δημοσκοπήσεις τα κόμματα και οι ομάδες της Αριστεράς είναι απλώς ένα άθροισμα το οποίο προκύπτει από την πρόσθεση ετερόκλητων μεγεθών και δεν συνιστά, σε καμία περίπτωση, πολιτικό γεγονός μείζονος σημασίας. Κι αυτό δεν πρόκειται ν’ αλλάξει όσο οι ηγεσίες επιμένουν πεισματικά στη γραμμή της αυτάρκειας, αναδεικνύοντας αυτά που τις χωρίζουν και όχι εκείνα που τις ενώνουν. Έτσι, όμως, καθίστανται ευάλωτες στην κατηγορία ότι το μόνο που τις ενδιαφέρει είναι η καταγγελία και η διαμαρτυρία και όχι η ανάληψη πρωτοβουλιών για τη συγκρότηση ενός συνασπισμού εξουσίας.

Τάσος Παππάς