Όταν η δικαιοσύνη "θέλει"

Του Αριστείδη Αποστόλου

Τον τελευταίο καιρό η επικαιρότητα σχεδόν μονοπωλείται από το δικαστικό δελτίο. Στο φως της δημοσιότητας έρχονται συνεχώς νέες εξελίξεις σε υποθέσεις που αφορούν τη δικαιοσύνη, δίνοντας στην κοινή γνώμη την εντύπωση πως υπάρχει έντονη κινητικότητα, πως τα πράγματα προχωρούν, πως οι υπεύθυνοι θα πληρώσουν, πως το... μαχαίρι θα φτάσει -επιτέλους- στο κόκκαλο.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως υπάρχει μεγάλη ποικιλία θεμάτων που προωθούνται από τους δικαστές. Δεν είναι μόνο η υπόθεση της Χρυσής Αυγής, για την οποία φέρεται πως υπάρχει (και) πολιτική σκοπιμότητα, προκειμένου τα πράγματα να προχωρήσουν με ταχύ ρυθμό. Τον δρόμο της δικαιοσύνης φαίνεται πως έχει πάρει οριστικά η υπόθεση των εξοπλιστικών προγραμμάτων, με τις μίζες και τα εκατομμύρια να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Την ίδια στιγμή, θορυβώδες είναι το ξέσπασμα του σκανδάλου με τα επισφαλή δάνεια που χορηγούσε το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο: πρόκειται για μία υπόθεση που αγγίζει «μεγάλα ονόματα», όπως είναι ο επιχειρηματίας Δημήτρης Κοντομηνάς.

Το παραπάνω πλαίσιο συμπληρώνεται από δεκάδες άλλες υποθέσεις, που αναμένεται να απασχολήσουν έντονα τους πολίτες κατά το επόμενο χρονικό διάστημα, όπως είναι αυτή που αφορά στον Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών βρίσκεται ήδη προ των πυλών του Ειδικού Δικαστηρίου, επειδή έχασε και την τελευταία του ελπίδα να παραγραφούν τα αδικήματα που τον αφορούν στην υπόθεση της λίστας Λαγκαρντ: το Δικαστικό Συμβούλιο αποφάνθηκε ότι δεν έχουν παραγραφεί τα εν λόγω αδικήματα και πλέον όλα δείχνουν πως ο κ. Παπακωνσταντίνου θα βρεθεί τελικά στο εδώλιο του κατηγορουμένου.

Καταιγιστικές εξελίξεις

Με ταχείς ρυθμούς προχωρούν οι υποθέσεις του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Για την πρώτη υπόθεση (των επισφαλών δανείων στο Τ.Τ.) έχουν ήδη ξεκινήσει οι απολογίες των κατηγορουμένων, μεταξύ των οποίων ξεχώρισε εκείνη του Δημήτρη Κοντομηνά. Ο γνωστός επιχειρηματίας αφέθηκε τελικά ελεύθερος, μετά την απολογία του, καταβάλλοντας εγγύηση-ρεκόρ, ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ του επιβλήθηκαν οι περιοριστικοί όροι της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και της τακτικής εμφάνισης σε αστυνομικό τμήμα.

Αρχικά, υπήρξε διαφωνία ανάμεσα σε ανακριτή και εισαγγελέα, ως προς την προσωρινή κράτηση, ή μη, του επιχειρηματία. Τελικά, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών, με πλειοψηφία δύο έναντι ενός, έκρινε πως ο κ. Κοντομηνάς θα πρέπει να αφεθεί ελεύθερος. Ωστόσο, στο σχετικό βούλευμα τονίζεται ότι σε βάρος του επιχειρηματία προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ενοχής για σειρά αδικημάτων, που επισύρουν ακόμα και ποινή ισόβιας κάθειρξης. Επιπλέον, το μέλος του Συμβουλίου που μειοψήφησε, δεν δέχθηκε τη βαρύτητα της κατάστασης της υγείας του Δ. Κοντομηνά, επικαλούμενο το πρόσφατο ταξίδι του στις ΗΠΑ και στις Μαλβίδες. Επίσης, ο δικαστής που μειοψήφησε επισημαίνει ότι η κατάσταση της υγείας του κατηγορούμενου προκύπτει μόνο από έγγραφα ιδιωτικού θεραπευτηρίου και όχι δημοσίου νοσοκομείου και μάλιστα τονίζει ότι η εισαγωγή του κ. Κοντομηνά στο Ιατρικό Κέντρο έγινε λίγες ώρες πριν βγει ένταλμα σύλληψης.

Υπενθυμίζεται πως ο πρώην πρόεδρος του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, Άγγελος Φιλιππίδης, βρίσκεται σε τουρκική φυλακή, με τις ελληνικές αρχές να προχωρούν σε επίσπευση των διαδικασιών για την έκδοσή του στη χώρα μας.

Όσο για την υπόθεση των εξοπλιστικών προγραμμάτων, έγιναν δύο νέες συλλήψεις ατόμων που εμπλέκονται στο σκάνδαλο των υποβρυχίων. Πρόκειται για τον πρώην επικεφαλής των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά Σωτήρη Εμμανουήλ και για τον Ιωάννη Μπέλτσιο, πιο γνωστό ως «ταμία» του πρώην υπουργού, Άκη Τσοχατζόπουλου. Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ των 29 κατηγορουμένων για την υπόθεση των υποβρυχίων βρίσκονται στελέχη της διεύθυνσης εξοπλισμών του ΥΠΕΘΑ, υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, συνδικαλιστές και ιδιώτες.

Τι έχει αλλάξει στη Δικαιοσύνη;

Η έντονη κινητικότητα που υπάρχει στον χώρο της Δικαιοσύνης δείχνει πως μάλλον κάτι έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Άραγε, είναι πλέον πιο ελεύθεροι οι δικαστικοί λειτουργοί να κάνουν τη δουλειά τους; Έγινε πιο «ανεξάρτητη» η Δικαιοσύνη; Υπάρχει πολιτική απόφαση να μη δημιουργούνται κωλύματα ή εμπόδια που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν υποθέσεις ή να απογοητεύσουν τους δικαστικούς να αποδώσουν δικαιοσύνη;

Τι ακριβώς, λοιπόν, έχει διαφοροποιηθεί; «Επί της ουσίας, τίποτα». Αυτό τουλάχιστον υπογραμμίζουν δικαστικοί κύκλοι, οι οποίοι αρνούνται να μιλήσουν για κωλύματα κατά το παρελθόν. Όποιος δικαστικός λειτουργός θέλει να κάνει τη δουλειά του, την κάνει - ακριβώς, όπως γινόταν και παλαιότερα, τονίζουν οι ίδιοι. Συνεπώς, το πρώτο αβίαστο συμπέρασμα είναι πως -τουλάχιστον, σήμερα- όποιος δικαστικός λειτουργός «θέλει», μπορεί να οδηγήσει τους ενόχους στα δικαστήρια, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται αυτοί.

Πολιτικές σκοπιμότητες;

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν πως πίσω από όλη αυτήν την κινητικότητα κρύβονται πολιτικές σκοπιμότητες - και δεν αναφέρονται μόνο στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής. Όπως σημειώνουν, η πολιτική ηγεσία, με αφορμή τις κατά καιρούς εξαγγελίες των κυβερνητικών αξιωματούχων για κάθαρση αλλά και το χρόνιο αίτημα των πολιτών για απονομή δικαιοσύνης, επιταχύνει και διευκολύνει τις σχετικές διαδικασίες.

Την ίδια στιγμή, γίνεται λόγος για «αποδιοπομπαίους τράγους», για συγκεκριμένα πρόσωπα εναντίον των οποίων στρέφει τα πυρά της η δικαιοσύνη, ενώ προστατεύει και αποκρύπτει άλλα άτομα από το φως της δημοσιότητας - όλα αυτά υπό την καθοδήγηση πολιτικών προσώπων.

Παράλληλα, οι επικείμενες εκλογές δημιουργούν την ανάγκη στην κυβέρνηση να επιταχύνει και η ίδια τις εξελίξεις στον χώρο της δικαιοσύνης, δείχνοντας ένα ισχυρό πρόσωπο πολιτικής ηγεσίας που δεν διστάζει να κυνηγήσει τη διαφθορά και την ανομία, από όπου κι αν προέρχεται αυτή. Με βάση αυτή τη λογική, πολιτικοί αναλυτές υπογραμμίζουν πως τουλάχιστον ως τις εκλογές, τα σκάνδαλα, οι υποθέσεις διαφθοράς και οι εξελίξεις σε θέματα δικαιοσύνης, θα βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των μέσων ενημέρωσης.

Σε κάθε περίπτωση, το τρέχον χρονικό διάστημα έχουν δημιουργηθεί ευνοϊκές συγκυρίες ώστε η Δικαιοσύνη να προχωρήσει το έργο της απρόσκοπτα. Αυτό που μένει να φανεί είναι εάν το κουβάρι της κάθε υπόθεσης θα ξετυλιχθεί ως την άκρη του ή εάν -για άλλη μία φορά- το νήμα θα κοπεί πρόωρα, προστατεύοντας όσους κρύβονται από πίσω του.

«Παράπλευρα οφέλη»

Την ίδια στιγμή, η κινητικότητα στον χώρο της δικαιοσύνης «γεμίζει» τα δημόσια ταμεία. Στον ειδικό λογαριασμό που είχε ανοιχθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος, για τη συγκέντρωση ποσών που αποτελούν προϊόντα εγκληματικών ενεργειών κατά του Ελληνικού Δημοσίου, έχει ήδη κατατεθεί μέχρι σήμερα το ποσό των 17,4 εκατ. ευρώ, που προέρχεται κυρίως από τις εξελίξεις στην υπόθεση των εξοπλιστικών προγραμμάτων.

Τον... χορό της επιστροφής χρημάτων άνοιξε ο πρώην γενικός διευθυντής εξοπλισμών Αντώνης Κάντας, καταθέτοντας ποσό περίπου 7 εκατ. ευρώ. Ο ίδιος, λίγες ημέρες αργότερα, συμπλήρωσε άλλα 2 εκατ. ευρώ στον ειδικό λογαριασμό, για να έρθει ο επίσης κατηγορούμενος στην υπόθεση των εξοπλιστικών, Γ. Καμάρης, να καταθέσει τον δικό του «οβολό»: 7,5 εκατ. ευρώ. Όπως ανακοινώθηκε από το γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, κάτι τέτοιο συμβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Επίσης, προστίθεται στη σχετική ανακοίνωση πως η απόφαση της κυβέρνησης είναι το ποσό αυτό να διατεθεί, άμεσα, για τις ανάγκες του χώρου της Υγείας και της Παιδείας.

Όταν η δικαιοσύνη «δεν θέλει»

Τι γίνεται όμως, όταν οι υποθέσεις δεν προχωρούν; Υπάρχουν, σε αυτήν την περίπτωση, πολιτικές σκοπιμότητες και παρεμβάσεις στο έργο της Δικαιοσύνης; Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις με τις περίφημες λίστες και ιδιαίτερα με αυτήν της Λαγκάρντ. Η παρακάτω ανακοίνωση από τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Ζωή Κωνσταντοπούλου -εάν εξαιρέσουμε τις κομματικές κορώνες- περιγράφει με ακρίβεια πόσο έχει βαλτώσει μία υπόθεση που βρίσκεται στα χέρια (κυριολεκτικά) των ελληνικών αρχών από το 2010. Σημειώνεται πως η ανακοίνωση αυτή έγινε με αφορμή την ακρόαση του επικεφαλής του ΣΔΟΕ από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.

«Προφανώς ο κ. Σαμαράς πιστεύει ότι "λεφτά υπάρχουν" και γι' αυτό η εντολή του προς τον επικεφαλής του ΣΔΟΕ κ. Στασινόπουλο, προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού για τη θέση αυτή, είναι να μην ελέγξει τους καταθέτες της λίστας Λαγκάρντ. Μόνο έτσι εξηγείται το γεγονός ότι την ίδια στιγμή που ο κ. Σαμαράς κομπορρημονεί στην Ευρώπη περί πρωτογενούς πλεονάσματος, ο επικεφαλής του ΣΔΟΕ, που από τις 4/10/2012 δεσμεύεται από κατεπείγουσα παραγγελία των Οικονομικών Εισαγγελέων για έλεγχο του συνόλου της λίστας Λαγκάρντ, ομολογεί ότι, από τις 2.062 καρτέλες της λίστας, που περιέχουν πολλαπλάσιους δικαιούχους και συνδεδεμένα πρόσωπα και εταιρίες, το ΣΔΟΕ έχει ολοκληρώσει τον έλεγχο μόλις 6 προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των 4 συγγενών Παπακωνσταντίνου. Και αυτό, ενώ εδώ και 15,5 μήνες έχει παραλάβει τη λίστα από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, στον οποίο την απέστειλε ως "προσωπικό-εμπιστευτικό" στοιχείο ο κ. Βενιζέλος, αφού την κράτησε στην τσέπη του επί ακόμη 15 μήνες, ενώ προηγουμένως την παρέλαβε από τον κ. Διώτη, ο οποίος την είχε παραλάβει από τον κ. Παπακωνσταντίνου, οι οποίοι επίσης έθαψαν τη λίστα επί μήνες», αναφέρει η κ. Κωνσταντοπούλου, συνδέοντας τη στασιμότητα της υπόθεσης με προσωπικές σκοπιμότητες.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής του ΣΔΟΕ, κ. Στασινόπουλος δεσμεύτηκε πως «θα διερευνηθούν όλα τα ονόματα της λίστας», ενώ απέδωσε τη μεγάλη καθυστέρηση που υπάρχει, στο γεγονός πως τα πορίσματα που θα εκδοθούν για κάθε υπόθεση, θα πρέπει να είναι απολύτως τεκμηριωμένα, καθώς πολλοί από τους καταθέτες με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, θεωρείται βέβαιο ότι θα καταθέσουν προσφυγές - άρα, πρέπει τα συμπεράσματα του ΣΔΟΕ να είναι απολύτως «δεμένα».

Ωστόσο, η λίστα Λαγκάρντ δεν είναι η μόνη που κινείται με ρυθμούς χελώνας ή βρίσκεται στον αέρα: ήδη η λίστα Λιχτενστάιν έχει μπει στο αρχείο (και ο αρμόδιος εισαγγελέας θα κρίνει εάν θα ξαναβγεί), ενώ τη λίστα με τα εμβάσματα του εξωτερικού την έχει στα χέρια του ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων, Χάρης Θεοχάρης και (ακόμα) την... επεξεργάζεται. Σε κάθε περίπτωση, οι μεγάλες καθυστερήσεις αλλά και ορισμένες δηλώσεις του κ. Στασινόπουλου (όπως αυτή στην οποία υπογράμμισε πως «είναι αβέβαιο πότε και εάν θα εισπραχθούν» τα προσδοκώμενα έσοδα από τις λίστες), δημιουργούν υποψίες για παρεμβάσεις ή ηθελημένες κωλυσιεργίες στο έργο της δικαιοσύνης.