Οι δόλιοι και επηρμένοι γείτονες!

Τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα των ισχυρών, επιτρέπουν στους Τούρκους να εμφανίζονται ως μία σοβαρή και αξιόπιστη περιφερειακή δύναμη, ενόψει του μεγάλου αριθμού του πληθυσμού της, που είναι συνέπεια της υπεργεννητικότητας των μωαμεθανών. Από τη στοιχειώδη όμως μελέτη της ιστορίας τους αναδύεται η ασυνέπειά της, η αναξιοπιστία της, η αγριότητα των κατοίκων της, η απανθρωπία και η... μοχθηρία τούτων.

Κατά την από 30 Ιανουαρίου 1923 σύμβαση της ελληνικής κυβερνήσεως και αυτής της Μεγάλης Εθνοσυνελεύσεως της Τουρκίας, περί ανταλλαγής ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών, συμφωνήθηκαν, εκτός άλλων, και οι ακόλουθοι όροι: 

Άρθρο 4: Πάντες οι ικανοί άνδρες, οι ανήκοντες εις τον ελληνικό πληθυσμό, των οποίων οι οικογένειες εγκατέλειψαν ήδη το τουρκικό έδαφος, οι κρατούμενοι νυν εις Τουρκία, θα αποτελέσουν το πρώτο τμήμα εξ Ελλήνων, οίτινες θα σταλούν στην Ελλάδα, σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση. 

Άρθρο 8: Οι μετανάστες (όπως ορίζονται τα φυσικά και νομικά πρόσωπα τα μέλλοντα να μεταναστεύουν ή έχοντα μεταναστεύσει από 18 Οκτωβρίου 1912) θα είναι ελεύθεροι να συναποκομίσουν ή να μεταφέρουν την πάσης φύσεως κινητήν αυτών περιουσία, χωρίς για το λόγο τούτο να τους επιβληθεί τέλος εξαγωγικό ή εισαγωγικό, ούτε άλλος φόρος.
Υπό των αρχών των δύο χωρών θέλει παρασχεθεί πάσα ευκολία μεταφοράς, με τη σύσταση της μικτής επιτροπής του άρθρου 11.

Οι μετανάστες οι οποίοι δεν θα δυνηθούν να συναποκομίσουν όλην ή μέρος της κινητής αυτών περιουσίας, δύνανται να αφήσουν αυτήν επί τόπου. Στην περίπτωση αυτή, οι τοπικές αρχές υποχρεούνται να καθορίσουν, παρισταμένου και του μετανάστου, την αξία της παρ΄ αυτών εγκαταλειπουμένης κινητής περιουσίας. Τα πρωτόκολλα, περιέχοντα τον κατάλογο και την αξία της υπό του μετανάστου εγκαταλειπομένης κινητής περιουσίας, θα συντάσσονται εις τέσσερα αντίτυπα, ... κλπ. 

Τί έγινε όμως στην πραγματικότητα; Το 1914 στη Μικρά Ασία ζούσαν 2.000.000 Έλληνες. Ο αριθμός των μεταναστευσάντων το 1922 από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα είναι 1.000.000. Εάν υποθέσουμε, ότι ο ελληνικός πληθυσμός της Μικράς Ασίας δεν είχε αυξηθεί καθόλου μεταξύ των ετών 1914 και 1922, συνάγεται, ότι μετά την αναχώρηση των προσφύγων παρέμειναν στα εδάφη της Μικράς Ασίας αυτά 1.000.000 Έλληνες!

Από αυτούς 192.356 έφυγαν από την Τουρκία με τη συνθήκη ανταλλαγής μέχρι το 1925 και άλλες 120.000 εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή και παρέμειναν στην Πόλη, στην Ίμβρο και την Τένεδο. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, μετά σύγκριση των αριθμών εκείνων που έφυγαν και εκείνων που έμειναν, προκύπτει το συμπέρασμα, ότι 687.644 Έλληνες δεν εγκατέλειψαν τη Μικρά Ασία.

Το 66% εκείνων που έφυγαν, ήταν γυναίκες και παιδιά κάτω των 15 ετών. Τα στοιχεία αυτά (βλ. Pervin Erbil, Η Νιόβη θρηνούσε για τη Μικρά Ασία, έκδοση Τσουκάτου, σελ. 154 επ.) δείχνουν ότι μεγάλη πλειονότητα εκείνων που δεν μπόρεσαν να φύγουν, ήταν άνδρες. Τί ακριβώς όμως συνέβη με αυτούς; Ορισμένοι πέθαναν στους δρόμους του «λευκού θανάτου» ή στα «αμελέ ταμπουρού». Μια μεγάλη μερίδα των ανδρών σφαγιάσθηκαν, είτε από τις τσέτες, είτε από στρατιώτες, ενώ το υπόλοιπο τμήμα ενδεχομένως να εξισλαμίσθηκε και να παρέμεινε μαζί με τους συγγενείς του στη Μικρά Ασία. 

Ο αριθμός 687.644 αντιστοιχεί σχεδόν στο 1/3 του πληθυσμού. Μέσα σε 10 περίπου χρόνια, μεταξύ του 1914-1925 εξαφανίσθηκαν με περίεργο τρόπο τόσοι άνθρωποι. Οι υπόλοιποι που απέμειναν, κυρίως γυναικόπαιδα, σύρθηκαν στο άγνωστο, που υποσχόταν όμως ένα κομμάτι ζωής και ελπίδας. Στην αρχή οι άνδρες οδηγήθηκαν σε ένα ταξίδι που το ονόμαζαν «λευκό θάνατο». Από τα μέσα του 1919, οι καμπάνες ξαναχτυπούν για τα αρσενικά μέλη του πληθυσμού. Τους συγκέντρωναν κατά ηλικία και τους έστελναν, άλλους στα τάγματα θανάτου και άλλους εξορία.

Την πρώτη ομάδα των εξορίστων, που βάδιζαν εφ΄ ενός ζυγού, την αποτελούσαν οι καλοντυμένοι, οι ξυρισμένοι και οι μορφωμένοι. Λίγο αργότερα τη θέση τους κατέλαβαν οι άνδρες άνω των 18 ετών και έπειτα ήλθε η σειρά των παιδιών. Δεν έπρεπε να μείνουν άνδρες άνω των 15 ετών. Στα τέλη του 1919 η ελληνική κοινότητα της Μικράς Ασίας είχε μείνει χωρίς άνδρες. Την ελληνική κοινωνία την εκπροσωπούσαν γυναίκες που είχαν χάσει τους πατεράδες, τους γιους, τους αδελφούς, τους συζύγους.

Οι ημέρες κυλούσαν με εξοντωτική εργασία και ξαφνικά συγκλονίστηκαν από μία απίστευτη είδηση. Όλοι οι Έλληνες θα έφευγαν για την Ελλάδα. Κανένας δεν θα έπρεπε να έπαιρνε πολύτιμα κοσμήματα, χρυσό, ασήμι, χρήματα, μαζί του. Θα μπορούσε να πάρει μόνο μερικά χάλκινα σκεύη. Και πάντως απαγορευόταν να πάρουν μαζί τους πολλά πράγματα.
Πανικόβλητες και απελπισμένες οι Ελληνίδες άρχισαν να πωλούν ό,τι είχαν και δεν είχαν. Αλλά δεν ήταν εύκολο να βρουν αγοραστές. Και εάν εύρισκαν, πωλούσαν σε τιμή του 1/100 της πραγματικής. Οι άνθρωποι αναγκάσθηκαν να εκποιήσουν σε απίστευτες τιμές, οικογενειακά τους κειμήλια, έπιπλα, καθρέπτες, κονσόλες κλπ.

Την ημέρα της αναχωρήσεώς τους ξύπνησαν αιφνιδίως. Ξεκίνησαν με δάκρυα στα μάτια. Οι ηλικιωμένοι δεν μπορούσαν με κανένα τρόπο να πιστεύσουν αυτό που συνέβαινε. Ορισμένες γυναίκες, ακόμα και την ώρα που το καραβάνι ήταν έτοιμο για αναχώρηση φρόντισαν να ποτίσουν τα λουλούδια στον κήπο. Βάδιζαν επί ημέρες για να φθάσουν στα παράλια και να επιβιβασθούν στα πλοία που θα τις μετέφεραν στην Ελλάδα. 

Στο δρόμο δέχθηκαν επιθέσεις. Υπήρχαν κάποιοι που έβαλαν στο μάτι τα λίγα γρόσια που είχαν στις τσέπες τους και τα κορίτσια τους. Πριν επιβιβασθούν στις μαούνες οι Τουρκάλες τις έψαξαν σπιθαμή προς σπιθαμή για να βρουν χρυσό, κοσμήματα και χρήματα. Έτσι εκτελούσαν τη συμφωνία ανταλλαγής των πληθυσμών οι Τούρκοι, που είχαν συμφωνήσει να συναποκομίσουν οι Έλληνες την κινητή τους περιουσία. Τελικά έπλεαν πάνω στα κρύα και γκρίζα νερά της Μαύρης Θάλασσας, του Μαρμαρά και του Αιγαίου, που τους ενέπνεαν πάντοτε την αγάπη, τον έρωτα και τους προκαλούσαν απέραντη συγκίνηση.
Παρέμειναν τέσσερις ημέρες στη θάλασσα. Δεν είχαν ελεύθερο χώρο να ξαπλώσουν για να κοιμηθούν. Δεν είχαν φαγητό. Αποβιβάσθηκαν στην ακτή, κατάμαυροι, άρρωστοι, γεμάτοι ζωύφια, με βαθουλωμένα μάτια, σκορπώντας μια φρικτή δυσοσμία και γονάτισαν απελπισμένοι. 

Έφθασαν στην Ελλάδα σφαδάζοντας από την πείνα και τη δυστυχία, κατεστραμμένοι και γυμνητεύοντες. Άφηναν όσους δεν κατάφεραν να φθάσουν, γιατί δεν άντεξαν τις κακές συνθήκες διαβίωσης, την πείνα την ταλαιπωρία και πέθαναν στο δρόμο, στα γκρίζα παγωμένα νερά της θάλασσας (οι άνω περιγραφές είναι από το βιβλίο που αναφέρθηκε).
Πώς να μη θαυμάσει κανείς, τους Έλληνες της Μικράς Ασίας, οι οποίοι με τόσες αντίξοες συνθήκες ήλθαν στην Ελλάδα, οργανώθηκαν, εργάσθηκαν, έκαναν αξιόλογες οικογένειες, σπούδασαν παιδιά, διέπρεψαν στο εμπόριο και την επιχειρηματικότητα, αλλά και την επιστήμη. Αυτός ο λαός αξίζει την τιμή και το σεβασμό όλων. Και δεν είναι δυνατόν τώρα να τον ταπεινώσει καμμία τρόικα και καμιά κυβέρνηση, στηριζόμενη σε βουλευτές, που αγνοούν τις ικανότητες και την αξία των Ελλήνων της Μικρασίας αλλά και της Ρούμελης, της Πελοποννήσου, της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, της Κρήτης και των άλλων νήσων.

Βασ. Α. Κόκκινος