Μήπως δεν έχουμε να χάσουμε, παρά τις αλυσίδες μας;

H χώρα, την οποία ένας Ευρωπαίος τραπεζίτης ονόμασε «το ινδικό χοιρίδιο της Ευρώπης» –μια χώρα επί της οποίας η Μέρκελ δοκιμάζει συνταγές χρεοκοπίας, «ελεγχόμενης» ή «επιλεκτικής» ή «συντεταγμένης», και διά της οποίας οι αγορές τεστάρουν τις αντοχές της Ευρωζώνης–, βρίσκεται στο εργαστήριο άνομων πειραμάτων. Μάλλον η χώρα δεν θα χρεοκοπήσει τον Οκτώβριο. Αλλά θα μπει σε μια διαδικασία ακόμη βαθύτερης οικονομικής ύφεσης, όλο και πιο έντονης κοινωνικής αντίδρασης και αποσύνθεσης, η οποία, με μαθηματική ακρίβεια, θα την οδηγήσει σε... μια άλλη κατάρρευση. Και, προσωπικά, δεν με ενδιαφέρει να επιλέξω χρεοκοπία.
Αν το πολιτικό θρίλερ των ημερών επιταχύνει τη διαδικασία ραγδαίας απονομιμοποίησης και αποσάθρωσης του πολιτικού συστήματος και της κυβέρνησης Παπανδρέου, θα μπορούσε να πει κανείς «τέλος καλό, όλα καλά»; Φοβούμαι πως όχι, επειδή είναι αργά. Αν μια αναβάπτιση λειτουργούσε ως ανάταξη της χαμένης εμπιστοσύνης των δύσπιστων δανειστών μας προς την ικανότητα της κυβέρνησης να την οδηγήσουν σε κάποια –με τα δικά τους έστω μέτρα– ανάταξη, θα υπήρχε κάποιο κέρδος απ’ όλα αυτά. Αλλά, αντί εμπιστοσύνης, από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εκπέμπεται μεγάλη, καθολική και οριστική δυσπιστία.
Αυτό που ζητεί η ελίτ του βρόμικου κατεστημένου –μια ιδιότυπη συγκυβέρνηση, στην οποία η κυβέρνηση θα αποφασίζει και η αντιπολίτευση θα είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί– δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα της χώρας. Τις αποφάσεις για την πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση της χώρας τις παίρνει ο κυρίαρχος λαός στις κάλπες, αναδεικνύοντας το νικητή των εκλογών.
Η κρίση του χρέους και οι επιχειρήσεις «αλληλεγγύης», στις οποίες σκόπιμα επιδίδονται οι «ισχυροί» για μας, αποκαλύπτουν πολλά πράγματα, που πάντοτε υποψιαζόμασταν, αλλά, παρ’ όλα αυτά, πάντοτε ελπίζαμε πως ποτέ δεν θα έβγαιναν τόσο αληθινά: Πως το τιμόνι της χώρας αυτής έχει περιέλθει στην υποτέλεια των δανειστών. Η τρόικα μας το λέει ξεκάθαρα: Επιβολή σκληρών προγραμμάτων λιτότητας, που θα εφαρμοστούν με ψυχρή ωμότητα. Έτσι εξαπολύεται μια επίθεση-τιμωρία κατά των δημοσίων υπαλλήλων, των μισθωτών και των συνταξιούχων, σαν αυτοί να ήταν οι φταίχτες της κρίσης. Αυτοί θα πληρώσουν το λογαριασμό. Όλους τους λογαριασμούς...
Το κοινωνικό σκηνικό στη χώρα μας, βράζει... Εκείνοι που επλήγησαν από την οικονομική κατάρρευση ήταν οι φτωχές και οι μεσαίες τάξεις. Δουλειές χάθηκαν, σπίτια θάφτηκαν κάτω από τα ασήκωτα βάρη των στεγαστικών δανείων, ευκαιρίες για σπουδές εξανεμίστηκαν... Τα «πακέτα διάσωσης», που υποτίθεται πως θα σταθεροποιούσαν την οικονομία, κατέληξαν στις τσέπες εκείνων ακριβώς που προκάλεσαν την κατάρρευση. Πολλοί εξ αυτών, εκμεταλλευόμενοι τις «τρύπες» του φορολογικού συστήματος, φυγάδευσαν τα χρήματα αυτά σε φορολογικούς «παραδείσους». Οι φτωχές και μεσαίες τάξεις, που δεν προκάλεσαν την κατάρρευση, έπεσαν, ωστόσο, θύματά της, υποβάλλονται και πάλι σε νέες θυσίες. Οι περισσότεροι ανησυχούν για τις δουλειές τους. Τις δουλειές που έχασαν· τις δουλειές που κινδυνεύουν να χάσουν... Και διψούν για καλύτερη παιδεία, περισσότερα δημόσια έργα, ανθρωπινότερο περιβάλλον – όλα εκείνα, δηλαδή, που θυσιάζονται στο βωμό της λιτότητας.
Το ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Leap/Europe 2020 αρκετά έγκαιρα προειδοποιούσε πως η κρίση θα φέρει κοινωνική αναταραχή – ιδίως σε χώρες με ανεπαρκή κοινωνική προστασία. Όλα τα σήματα κινδύνου είναι πια αναμμένα. Ο κοινωνικός ιστός μοιάζει να έχει διαρραγεί ανεπανόρθωτα. Και οι εξωραϊστές του συστήματος, όσο κι αν λένε πως η κατάσταση θα διορθωθεί αν γίνουν όλα όσα έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση, έχουν πάψει από καιρό να είναι πειστικοί. Το μόνο που έχουν στο μυαλό τους είναι το να σωθεί το σύστημα, για να το επαναφέρουν στην αρχική μορφή του. Είναι σαν να ζουν σε μια δική τους χώρα, διαφορετική από εκείνη στην οποία ζει ο λαός.
Τα πλήθη που διαδηλώνουν, αγωνιώντας για τις δουλειές, τους μισθούς και τις συντάξεις τους, δύσκολα θα «χορτάσουν» με λαϊκίστικες εξαγγελίες. Το μόνο δημοψήφισμα που θα είχε νόημα –το οποίο η κυβέρνηση, για προφανείς λόγους, δεν θα αποτολμήσει– θα ήταν εκείνο που θα έθετε στους ψηφοφόρους το πραγματικό δίλημμα: «Εγκρίνετε το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο ή μας εξουσιοδοτείτε να προχωρήσουμε σε προσωρινή αναστολή πληρωμών του δημόσιου χρέους, με στόχο την επαναδιαπραγμάτευση για τη διαγραφή μεγάλου μέρους του;».
Ουδείς εχέφρων άνθρωπος μπορεί να ισχυριστεί ότι η αναστολή πληρωμών είναι δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα. Όταν, όμως, ο φαύλος κύκλος «δάνεια για αποπληρωμή του χρέους - Μνημόνια που προκαλούν ύφεση και μεγαλώνουν το χρέος - νέα δάνεια και νέα Μνημόνια» οδηγεί τη χώρα σε κοινωνική Φουκουσίμα, το επιχείρημα του «μονόδρομου» μένει έωλο. Οι πάντες σχεδόν προεξοφλούν τη χρεοκοπία, όπως κραυγάζουν καθημερινά οι Γερμανοί, τα spreads και η συντριπτική πλειονότητα των αναλυτών και των ανθρώπων του χρήματος. 

Ποιοι παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν;
Ζέζα Ζήκου